19 december 2014

Assorted pictures from a kitchen




















Zo af en toe treft me de schoonheid van iets heel banaals. Dat kleine toetje groen bijvoorbeeld, dat begin van een nieuwe plant aan het uiteinde van een winterpeen.

Ik wilde er meteen een foto van maken, maar zoals dat gaat met minder dringende zaken, duurde dat even wat langer dan gepland. Dus is de wortel inmiddels aan het uitdrogen.

Maar dat groen bleef koppig overeind. Daar was waarschijnlijk nog een nieuwe plant uitgegroeid, als ik het een kans had gegeven.

(Eerdere afleveringen die in deze serie passen: 'onverwacht mooi' en 'alledaags')

17 december 2014

Op de Omrop




















Leeuwarden is in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa. Tot die tijd dragen nog zeven Europese steden een jaar lang die titel. Onder de noemer 7steden komen de Leeuwarder Courant en Omrop Fryslân met een serie reportages over die andere steden.

Naar elke stad reisde een team van een verslaggever, een programmamaker van Omrop Fryslân en een jonge professional uit Friesland. Alle drie hadden ze een 'link' met een belangrijk thema van die stad. Ze gingen er op zoek naar plaatselijke thema's en verbinding.

Morgen is het mijn beurt, en die van Donostia-San Sebastián, de stad die in 2016 Culturele Hoofdstad is. 's Ochtends komt mijn bijdrage aan #7steden in de Leeuwarder Courant en 's avonds ben ik vanaf 19.20 uur te zien in de documentaire die Henk te Biesebeek maakte. Kok Jan Smink speelt daarin de hoofdrol, want hij deed onderzoek naar het culinaire circuit in de stad. En dat is behoorlijk uitgebreid.

Op de foto zie je het hoofdkantoor van DSS2016. De medewerkers daar waren niet zo happig op onze vragen en hielden ons op afstand. Jammer, vonden wij. Maar het heeft ons werk niet in de weg gestaan.

8 december 2014

Culinaire trip




















Zo, het was even stil rond dit blog. Dat kwam omdat ik een week in Donostia-San Sebastián (DSS) aan het werk was voor de Leeuwarder Courant, en daarna een weekje vrij had genomen om bij te komen van de inspannende tijd in Spanje. DSS is in 2016 culturele hoofdstad van Europa en daarmee een van de zeven steden die tussen nu en 2018 die titel draagt. Leeuwarden (2018) even niet meegerekend.

Ik mocht de stad bezoeken in het kader van het project 7steden: een samenwerking tussen Omrop Fryslân en de Leeuwarder Courant, betaald uit het Mediafonds van de provincie Fryslân. Samen met tv-verslaggever Henk te Biesebeek en topkok Jan Smink gingen we op culinaire reis, want als ergens de kook- en eetcultuur op niveau is, dan is het in DSS. De stad alleen telt 21 Michelinsterren!

Eten is zo'n belangrijk onderdeel van de cultuur, en bovendien zo'n vanzelfsprekend onderdeel, dat het in het bidboek van DSS2016 nauwelijks aandacht had gekregen. Het sprak voor zich, kennelijk. Wij gingen op onderzoek uit en keken op de markt, in de vissershaven en in pintxosbarren, bij driesterrenkok Martín Beresategui en het Basque Culinary Center, en tot slot bij een sociedad gastronomico. Wat een zware reis…

Onze verslagen verschijnen op 18 december in de Leeuwarder Courant en op Omrop Fryslân, in de serie die op 15 december begint. Dit is alvast een foto van het gebouw waarin het hoofdkantoor van DSS2016 is gevestigd. Een beeld van een onderdeel van een installatie, die op de begane grond te zien was.


23 november 2014

Een 'normale' ster














Gisteren was hij nog op tv, donderdag al in de LC en vandaag op mijn blog. Maurice Brenkman, schilder uit Akkrum en deelnemend kunstenaar aan 'Sterren op het doek' bij Omroep MAX. Brenkman was een van de drie schilders die Seth Gaaikema mochten portretteren, terwijl die werd geïnterviewd door presentator Hanneke Groenteman.

Het was een bijzondere uitzending, omdat duidelijk was dat Gaaikema een broos en breekbaar man was geworden. Nog sterk van geest, maar zwak van lijf en leden. De eerste uitzending had hij maar weinig conditie om lang te poseren. En de tweede bijeenkomst, waarop hij uit de drie kunstwerken er één mocht kiezen, was een aantal keer uitgesteld. Kort na de opnames van het programma overleed hij.

Maar niet nadat hij een keuze had gemaakt uit het werk van de drie kunstenaars. Brenkman was niet de gelukkige. Maar Gaaikema prees hem wel om zijn gebruik van de donkere achtergrond. 'Dat ben ik wel, maar dat is privé', vond de cabaretier.

Brenkman interesseert zich in de vraag wat 'normaal' is. Hij koos ervoor Gaaikema te schilderen met bijzonder licht in zijn gezicht en op de grijze krullen, maar zonder theater als achtergrond. 'Hij zei in het interview dat hij niet bang was voor het donker en altijd op zoek was naar het licht. Daar kon ik iets mee.'

Gaaikema koos voor het werk van Astrid de Winter, de twee andere portretten worden voor een goed doel geveild via www.wiebiedtermeer.nl.

10 november 2014

Toevalstreffer




















Vandaag had ik een bijzondere toevalstreffer. En dan bedoel ik niet deze foto, al is dat een snoepje. Nou ja, het hondje dan.

Met collega Elisabeth Post was ik bij de Nimrod, de landelijke jachthondenproef voor de beste honden van Nederland. Voorjagers kunnen zich niet zelf aanmelden, ze worden gevraagd. En hun deelname is aan bepaalde eisen verbonden, in elk geval moet de hond al de nodige prestaties hebben geleverd. Wat erop neerkomt dat maximaal achttien van de beste jachthonden uit het land aan de start verschijnen.

In de morgen waren Elisabeth en ik druk met de verkoop van programmaboekjes. Het ging ons bijzonder goed af, al zeggen we het zelf. Het geld stroomde binnen.

Maar in de middag waren we actief voor de Leeuwarder Courant. Samen zouden we een (foto)verslag maken. Vergelijkbaar met de manier waarop ze samen Dan Brown interviewden, vorig jaar rond deze tijd.

Er was voor mij weinig gelegenheid dichtbij de proeven te komen. Om de deelnemers niet te storen, werd ook publiek op een redelijke afstand gehouden. Ik kreeg echter toch de kans met andere (geaccrediteerde) fotografen in een hoekje van de startplek te staan op proef B. Net op het moment dat Wim van Loenen uit Kortenhoef en zijn hond Puck daar in actie kwamen.

De hond had al twee proeven glansrijk doorstaan. Van Loenen leek uiterst kalm, maar toen het tweede van de drie apporten binnenkwam, maakte hij al een vreugdedansje. Dit kon niet meer stuk. Hij had in elk geval zijn AA-diploma binnen. Een superprestatie.

Toen Puck ook het derde en daarmee laatste apport keurig afleverde, ging hij voor haar op de knieën en barstte in tranen uit. Ook in het publiek pinkten bekenden tranen weg. Wat een rustige hond, en zo'n vrijwel stille voorjager. Uitstekende combinatie.

Achteraf vertelde Van Loenen dat hij twee jaar geleden al was gevraagd om met deze hond deel te nemen. Hij had toen bedankt. 'Ik stond toen te trillen toen ik de telefoon ophing. Wat had ik gedaan.' Uiteraard kon hij toen niet weten, dat hij twee jaar later opnieuw een kans zou krijgen aan dit bijzondere evenement mee te doen. Maar zijn intuïtie had hem niet bedrogen. Puck was toen waarschijnlijk nog te jong. Dit keer won hij met haar ook het eindklassement.

En ik - die maar één deelnemer van dichtbij had gefotografeerd - had mijn eigen toevalstreffer. Zie de LC van dinsdag 11 november.

(op de foto de Duitse staande hond langhaar Toamfor van Miriam van der Heijden uit Breda.)

28 oktober 2014

Dorp van wisselende samenstelling














(foto Cyril Marcilhacy)

Tot en met 26 oktober was op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. Dit was de laatste aflevering van mijn serie voor de Leeuwarder Courant waarin ik een keuze maakte uit het grote aanbod: The village van Cyril Marcilhacy, die te zien was in het Fries Museum.

Wie de serie The village bekijkt, belandt in een vrij donkere wereld, waarvan de bewoners zwervers of verschoppelingen lijken te zijn. En misschien zijn ze dat ook. Maar de serie heeft juist een positieve boodschap.

De Franse fotograaf Cyril Marcilhacy legt het leven vast van een groep daklozen die onderdak krijgt van de Franse ex-biker, ex-dakloze en ex-gevangene Brann du Senon. Twee jaar geleden gooide hij zijn leven om en ontpopte zich tot activist. Hij kocht een stuk grond in het bos van Fontainbleau en twintig oude caravans, waar hij daklozen eten en onderdak biedt.

Er gelden een aantal regels: geen verslavingen en iedereen werkt mee. Bij het voeren van de dieren zoals varkens en kippen, bij het water halen in een van de nabije bronnen, het uitvoeren van reparaties of het ophalen van donaties van supermarkten in de buurt. Eens per maand delen de mannen soep uit aan daklozen in de steden en geven daar voorlichting.

De samenstelling van het dorp wisselt voortdurend. Niet iedereen kan wennen aan het groepsleven. Soms wonen er maar drie of vier personen, soms wel vijftien, aldus Marcilhacy op zijn website.

Cyril Marcilhacy studeerde financiële economie en werkte twee jaar op een accountantskantoor voordat hij een cursus fotojournalistiek volgde. Hij werkt nu als freelance fotograaf. Sinds augustus 2013 leeft hij elke maand een week lang in het caravandorp. Zelfs als het dorp de levens van tienduizenden daklozen in Frankrijk niet verandert, laat het volgens hem in ieder geval zien dat er met weinig middelen toch het nodige kan worden bereikt.

27 oktober 2014

Werken langs de afgrond









(Black.Light Project)

Tot en met 26 oktober was op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. Voor de Leeuwarder Courant maakte ik elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Op 14 oktober was dat het Black.Light Project, te zien in het Fries Museum.

Het optreden van Charles Taylor leidde tijdens de burgeroorlogen in Sierra Leone (1989-1996 en 1999-2003) en Liberia (1991-2002), en ook in omringende landen, tot onmenselijk lijden. Honderdduizenden mensen vonden de dood, vaak teruggevonden in massagraven, en miljoenen burgers sloegen op de vlucht.

Tien jaar lang reisden de Portugese journalist Pedro Rosa Mendes en de Duitse fotograaf Wolf Böwig door West-Afrika om verslag te doen van deze oorlogen. Hun reportages werden wereldwijd in kranten en tijdschriften gepubliceerd en in 2007 genomineerd voor de Pulitzer Prize.

In de vele jaren van hun samenwerking vroegen Mendes en Böwig zich af hoe ze het onbegrijpelijke en het onvoorstelbare in woord en beeld moesten presenteren. Was het wel mogelijk om de ineenstorting van alles wat menselijk is te documenteren en tegelijkertijd de waardigheid van de slachtoffers te herstellen?

Ze nodigden illustratoren en kunstenaars uit op een stripfestival in Duitsland, waar ze ooggetuigen ontmoetten. Zij werkten gezamenlijk aan een samenvoeging van reportages, illustraties, fotografie en tekst. Böwig: ,,Voor bekende striptekenaars als Georg Pratt was het de eerste keer dat ze zich met non-fictie bezighielden.''

Dit Black.Light Project wil een internationale dialoog op gang brengen, die (veel) verder gaat dan traditionele oorlogsverslaggeving. De verschillende elementen vallen samen tot één geheel, een nieuw medium. Na exposities in Europa, Afrika en de Verenigde Staten zullen vijftien verhalen worden gebundeld in een ingenieus boek, dat per hoofdstuk uit te vouwen valt.

In het Fries Museum is over één muur een van de verhalen te zien, dat over de Prince of the death. Het gaat over Morie uit Sierra Leone, de enige overlevende uit een dorp met duizend inwoners dat in één dag werd uitgemoord.

De 'strip' gaat gepaard met een animatie, die door tekst en muziek nog meer indruk maakt. ,,Het gevaar bestaat dat je in de afgrond valt, als je zo dicht langs de rand werkt'', zegt een duistere stem. Doelend op de gruwelen die fotograaf Böwig heeft vastgelegd. Maar Böwig heeft met zijn kompanen een indringende manier gevonden om die afgrond voelbaar te maken, en zelf een stap terug te doen van de rand.



20 oktober 2014

Permanente tentenkampen














(foto Withit Chanthamarit)

Tot en met 26 oktober is op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. Voor de Leeuwarder Courant maak ik elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Op 7 oktober was dat Transplantation van Withit Chanthamarit, te zien in het Fries Museum.

Sommige fotografen reizen de hele wereld over, om te laten zien wat er in andere landen gebeurt. Ze bieden de thuisblijvers een blik over de grens. Anderen blijven dichtbij huis, maar weten met hun camera dat te registreren wat over de grens interessant wordt gevonden. Withit Chanthamarit is een van hen.

Geboren en getogen in de Thaise hoofdstad Bangkok weet Chanthamarit niet beter of er zijn om de haverklap politieke protesten die de stad lamleggen. Soms staan de doelen van de demonstranten ver van hem af en begrijpt hij hun beweegredenen maar nauwelijks. Maar een jaar of tien geleden begon hij zich te verdiepen in het fenomeen en de zich steeds herhalende volgorde van gebeurtenissen, schrijft hij bij zijn serie Transplantation.

In deze serie legt Chanthamarit de actievoerders vast, terwijl ze parken, wegen, bruggen, overheidsgebouwen en zelfs militaire bunkers bezetten. Het straatbeeld van tentjes, barricades en puin zou volgens hem door de huidige politieke onrust wel eens een alledaags beeld kunnen worden, de komende decennia.

12 oktober 2014

Congolezen welkom in Finland















(foto Laura Böök)

Tot en met 26 oktober is op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. De Leeuwarder Courant maakt elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Voor dinsdag 16 september koos ik Walking on rivers van Laura Böök, te zien in het Fries Museum.

In het dorpje Pudasjärvi in het noorden van Finland wonen meer rendieren dan mensen. Jongeren trekken er weg om elders te studeren en werken. De bevolking kromp van 15.000 in de jaren zeventig tot 8500 nu. Van de overgebleven bewoners zijn er veel ouder dan zestig.

Om deze krimp een halt toe te roepen, hebben alle lokale politieke partijen gezamenlijk een bijzondere beslissing genomen. Ze streven ernaar dat in 2018 10 procent van de bevolking bestaat uit immigranten. Sinds het voorjaar van 2012 zijn er zo’n tien gezinnen komen wonen uit de Democratische Republiek Congo (DRC), die al meer dan vijftien jaar in vluchtelingenkampen verbleven.

Fotograaf Laura Böök kwam met hen in contact, toen ze een opdracht kreeg van de krant waarvoor ze werkt. ,,Ik wilde ook mijn eigen land beter leren kennen.’’ Pudasjärvi ligt tien uur treinen en een uur met de bus van Helsinki. ,,Dit is echt de rand van Europa.’’ Eerst richtte ze zich vooral op jongeren. ,,Maar die passen zich heel makkelijk aan.’’ 

Het laatste jaar concentreerde ze zich op een familie uit Brazzaville in de Republiek Congo, buurland van DRC. ,,Zij krijgen nu de kans zich hier permanent te vestigen.’’ De vader van het gezin was fotograaf. ,,Ik heb een boek samengesteld met zijn (familie)foto’s en mijn beelden.’’

Böök is vooral getroffen door de open houding van de Finnen. Ze betrekken hun nieuwe dorpsgenoten bij hun kerk, waar veel wordt gezongen. ,,Af en toe in het Frans en soms zelfs in het Swahili, tegenwoordig.’’ De familie uit Brazzaville is goed bevriend geraakt met de buren, die hen bijvoorbeeld meenemen te vissen.

8 oktober 2014

In harmonie met de natuur

















(foto Zia Zeff)

Tot en met 26 oktober is op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. De Leeuwarder Courant maakt elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Op 30 september koos ik One with Pachamama, a Rainbow Gathering Journey van Zia Zeff, te zien in winkelcentrum Zaailand.

Binnen haar thema van dit jaar Ocean of possibilities heeft Fotomanifestatie Noorderlicht een onderverdeling gemaakt. Onder de noemer Call of the wild laat zij werk zien van fotografen die uit eigen ervaring putten, als het gaat om het leven in alternatieve samenlevingsverbanden. Ze volgen de roep om te leven in de natuur.

Zia Zeff is een van hen. Sinds haar prille jeugd bezocht ze met haar ouders zogeheten Rainbow Gatherings, bijeenkomst van de Rainbow Family. Wereldwijd geldt dat de deelnemers in harmonie met de natuur willen leven. Ze verwerpen geweld, de economie, en komen alleen samen in de mooiste natuurgebieden.

Zeff is niet alleen fotograaf, maar ook professioneel danser, schilder en bodypaint- en tattoeage-kunstenaar. Ze wilde haar Rainbow-familieleden kunstzinniger vastleggen dan alleen met een documentair portret. Ze vroeg hen daarom zich te laten bodypainten als het dier of de plant waarmee ze zich het meest verbonden voelen.

In winkelcentrum Zaailand hangen foto’s van Rainbow-leden, volledige gebodypaint geportretteerd, naast foto’s van soms circusachtige activiteiten in de jungle en beelden van bijeenkomsten. Samen geven ze een vrolijk en kleurrijk beeld van de Rainbow Gatherings.

5 oktober 2014

Leve het communisme




















(foto Jan Banning)

Tot en met 26 oktober is op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. De Leeuwarder Courant maakt elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Op 23 september koos ik Red Twilight van Jan Banning, te zien in het Fries Museum.

Het communisme was een antwoord op onderdrukking van arbeiders, slechte werkomstandigheden en een groeiend besef van solidariteit als wapen. In de negentiende en twintigste eeuw inspireerden de communistische idealen miljoenen mensen.

Onder regimes die zich communistisch noemden, maar in de praktijk totalitair waren, legden de idealen het weer af tegen onderdrukking. De val van het IJzeren Gordijn en de sterke groei van de vrijemarktideologie in de late twintigste eeuw lijken de doodsteek voor politieke partijen die strijden voor meer sociale en economische gelijkheid.

Toch leven communistische idealen in verschillende landen voort onder kleine groepen Marxisten-Leninisten, Trotskisten en Maoîsten. Sinds 2013 legt Jan Banning de partijkantoren van deze groeperingen vast in zijn serie Red Twilight.

De serie is nog in ontwikkeling. Op 11 september liet Banning via Facebook weten dat hij op Cyprus het kantoor van de EDON (Verenigde Democratische Jeugd Organisatie) heeft gefotografeerd. Hij vertelt erbij dat de moederpartij op het eiland nog springlevend is en bij elke verkiezing ongeveer een derde van de stemmen haalt. Tussen 2008 en 2013 was de communistische partij op Cyprus de enige in een regering van een Europees land.

Banning (Almelo, 1954) studeerde sociale en economische geschiedenis in Nijmegen. Zijn studie drukt een groot stempel op zijn werk. Hij maakte naam met portretten van Indonesische vrouwen die in de oorlog als troostmeisjes waren gedwongen tot prostitutie. En met de serie Bureaucratics over regeringsfunctionarissen over de hele wereld, achter hun bureau.

19 september 2014

Duurzaam initiatief in VS















(foto Douglas Gayeton)

Tot en met 26 oktober is op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te bekijken. De Leeuwarder Courant maakt elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Op 9 september koos ik The lexicon of sustainability van Douglas Gayeton, te zien in winkelcentrum Zaailand.

The lexicon of sustainability (Lexicon van duurzaamheid) leest als een soort handleiding voor een duurzamer leven, en het onderdeel The new face of food and farming in America gaat daarbij over de groeiende lokale productie van voedsel. Fotograaf en filmmaker Douglas Gayeton portretteert verschillende mensen die hier als boer, ondernemer of mens bij betrokken zijn.

Gayeton gelooft erin dat mensen duurzamer willen leven, als ze een idee hebben over de economie van de toekomst. Een economie, waarbij bijvoorbeeld voedsel niet verder hoeft te reizen dan strikt noodzakelijk. En waarbij producenten alleen die hoeveelheden leveren waar de markt om vraagt. Zoals op de foto Locally supported agriculture wordt omschreven: hier krijgen boeren aan het begin van het jaar geld van consumenten, waarvan zij hun zaaigoed en mest kunnen betalen. In ruil leveren ze later in het jaar hun producten op de lokale markt.

Om dergelijke informatie over te brengen maakt Gayeton gebruik van wat hij noemt flat films. Uit honderden foto's creëert hij één beeld. Op en rond deze collage schrijft hij allerlei weetjes, antwoorden op vragen die het publiek zou kunnen hebben over het bewuste onderwerp.

Op de foto Permaculture legt geportretteerde Peggy uit wat permacultuur inhoudt. In het beeld geeft Gayeton met pijltjes aan dat er sprake is van een wildlife corridor, een riperian bufferstrip en dat er appelbomen in de achtergrond staan. Bovendien wort er uitleg gegeven over contour cropping en weed control.

Op Noorderlicht is The new face of food and farming in America the zien. Gayeton en zijn vrouw Laura Howerd werken nog aan twee andere delen van de The lexicon of sustainability, namelijk die over water en energie. Meestal laten ze hun werk zien in gemeenschapscentra, om mensen te inspireren elf een filmpje of 'pop-up show' te maken. Of dat in Leeuwarden ook het geval zal zijn, is nog even afwachten.


17 september 2014

Leven in een time bubble




















(Matt en Fay - foto Carlotta Cardana)

Tot en met 26 oktober is op verschillende plaatsen in Leeuwarden de Fotomanifestatie Noorderlicht te zien. De Leeuwarder Courant maakt elke dinsdag een keuze uit het grote aanbod. Op 2 september koos ik voor Mod Couples van Carlotta Cardana, te zien in de Blokhuispoort.

Een mod is een lid van een subcultuur die in het Londen van de jaren vijftig opkwam en in het midden van de jaren zestig een hoogtepunt bereikte. Aldus de online catalogus Wikipedia. De mods zijn er trots op bij de working class te horen, aldus fotograaf Carlotta Cardana.

De term mod is afgeleid van het woord modernist, een term die in die jaren werd gebezigd om moderne jazzmusici en hun fans te omschrijven. Deze fans gingen gekleed in scherp gesneden, Italiaanse pakken bijvoorbeeld. Onderdelen van de cultuur waren een sterk modebewustzijn, een voorkeur voor muziek als soul, jazz, Jamaicaanse ska, Britse beatmuziek en rhythm-and-blues.

The Kinks, The Small Faces, The Spencer Davies Group en The Who waren populair bij de mods. Om hun kleding niet the bevuilen kozen ze voor de schone scooter, omdat ze zich daarop zonder vet- en olievlekken konden vervoeren. Met parka's beschermden ze bovendien hun nette kleding.

Toen Cardana naar Londen verhuisde, vielen de mods haar op. ,,Het gaat hun niet om de mode, maar om de stijl. Ze zijn er nog steeds trots op bij de werkende klasse te behoren. Bovendien willen ze tijdloos zijn, klassiek.''

Cardana bezocht feestjes als all nighters en all weekenders, waar de mods hele nachten of zelfs weekenden dansen als in de jaren vijftig. Op deze feestjes zocht ze speciaal naar stellen, die helemaal in dezelfde stijl gekleed gaan. Ze vroeg hen zelf een locatie uit te zoeken en voor haar te poseren.

Ze concludeerde dat beide partners zich niet verliezen in dit 'rollenspel', maar wel erg gelijk zijn ,,Het gaat hen erom bij de groep gelijkgestemden te horen. Ze leven in een soort time bubble. Ze kleden zich niet alleen als in de jaren vijftig, zelfs hun huis ziet er zo uit.''

Voor Noorderlicht zijn zestien foto's uit de serie Mod Couples geselecteerd. Cardana maakte er tot nu toe 19 en verwacht dat haar serie uiteindelijk zo'n 25 stellen zal omvatten. 

1 september 2014

Toekomstperspectief














(foto Zhao Renhui)

De wereldeconomie faalt, politieke systemen staan onder zware druk. Steeds meer mensen zoeken naar andere mogelijkheden om de toekomst vorm te geven. Fotomanifestatie Noorderlicht laat ze zien.

In 2013 belichtte Noorderlicht met To have or have not de achtergronden van de huidige wereldwijde economische en politiek crises. Fotografen richtten hun camera's op de 1 procent van de wereldbevolking die steeds rijker wordt, en op de 99 procent aan de andere kant van het spectrum. Het betrof een fotografische analyse van wat er mis gaat in de wereld.

Met An ocean of possibilities biedt Noorderlicht dit jaar tegenwicht. Het thema omsluit de groeiende zoektocht naar andere mogelijkheden om de maatschappij in te richten. Van de particulieren en kleine bedrijven die duurzaamheid voorop stellen, al zijn de vooruitzichten onzeker. Van de strijd tegen mondiale bedrijven die het ecosysteem van de aarde aantasten, tot persoonlijke alternatieven zoals woongroepen in de Russische bossen.

Waar de een zich terugtrekt op een eigen plek om daar onafhankelijk van anderen een leven in te richten, leren anderen steeds meer zichzelf te zien als bewoners van één planeet die zij gezamenlijk beheren. Ons handelen heeft niet alleen consequenties in eigen land, maar is grensoverschrijdend. Wat houdt dit wereldburgerschap in?

Is het dat orkest van jonge musici uit onder meer Israël en Palestina, dat Tom Fecht heeft gevolgd? Of de bezoekers van Europa's grootste LAN-parties, die hun computers met elkaar verbinden tot een virtuele omgeving waarin zij een groot deel van hun leven doorbrengen?

HEILZAME PLANTEN
Uit meer dan 700 inzendingen koos curator Wim Melis 59 fotografen die elk hun eigen deel van de wereld belichten. Laura Böök laat een klein dorpje in Finland zien, waar Congolese immigranten worden aangemoedigd zich te vestigen. Bewoners in het buitengebied van Hongkong schenken hun heilzame planten aan stedelingen, om hen erop te wijzen wat verloren dreigt te gaan door de groei van de stad. Wawi Navaroza fotografeerde deze giften.

Allemaal werk dat te zien is in het Fries Museum in Leeuwarden. Daarnaast heeft Noorderlicht in de Blokhuispoort een aantal series ondergebracht met als gemeenschappelijke noemer Subcultures. In Natuurmuseum Fryslân is de nadruk gelegd op Solitude. Hier zijn twee series te zien. Marrigje de Maar legde tijdens twee lange voettochten door de geschiedenis virtuele ontmoetingen vast met haar historische voorgangers. En Danila Tkachenko maakte een portret van moderne kluizenaars, die zich hebben teruggetrokken in de wilde natuur van Rusland om de maatschappij te ontvluchten.

Sommige mensen hebben een even onbestemd als onuitroeibaar verlangen om in verbondenheid met de natuur te leven. In een leegstaand deel van het Leeuwarder winkelcentrum Zaailand is Call of the wild te zien, het hier verzamelde werk heeft een grote persoonlijke betrokkenheid van de fotografen als gemeenschappelijke noemer. Zij verbeelden hun zelfgekozen manier van leven, de verwevenheid van hun eigen identiteit met een streek of voorvaderlijk stuk grond.

Ook in het Zaailand hangt Rise, met werk van fotografen die wereldwijde protesten als de Arabische Lente of de Occupy-beweging vastlegden. Enkelen doen dit in traditionele reportages, maar steeds vaker kiezen ze voor een persoonlijke insteek om de onderliggende gevoelens van vervreemding van de macht te communiceren. De fotografie wordt door de toenemende verspreidingsmogelijkheden niet alleen democratischer, maar door deze eigen benadering ook gevarieerder en veelstemmiger.

Verder biedt het Zaailand een podium aan The lexicon of sustainability van Douglas Gayeton en zijn vrouw Laura Howard. Een multimediaal project, waarin Gayeton honderden foto's gebruikt om één enkel beeld te componeren. Daar voegt hij handgeschreven teksten aan toe, waarin hij inzichten en opmerkingen verwerkt van de afgebeelde personen die elke vraag proberen te beantwoorden die kijkers zouden kunnen stellen over wat er in de foto gebeurt.

GRONINGEN
Het Lexiconproject bestaat uit drie delen. Dat over eten en landbouw is voltooid en wordt getoond. Aan de hoofdstukken over water en energie wordt nog volop gewerkt.

In de Noorderlicht Gallery is tijdens het festival The beats van Larry Fink en Punks van Karen Knorr en Olivier Richon te zien.

Bovendien presenteren verschillende fotografen en groepen zich in Leeuwarden en omstreken op het satellietprogramma. Kunstenaarscollectief INART in Lemmer toont A human touch, Artemisia in Leeuwarden laat werk zien van Marian Ciebrant en Annagreet Hoogland.

Dolph Kessler krijgt ruimte in Historisch Centrum Leeuwarden met zijn serie Lviv, stad van paradoxen. Verschillende amateurfotografen hebben zich in de Fotofabryk leren verbazen. Marin Leus laat in de bibliotheek haar afstudeerproject Komkommertijd zien. En verschillende fotografen tonen hun werk in zeven oude Friese kerken, maar deze kerkenroute gaat pas op 20 september van start.

Fotomanifestatie Noorderlicht is te zien t/m 26 oktober, www.noorderlicht.com. Tijdens deze periode maakt de Leeuwarder Courant wekelijks een keus uit het aanbod en licht die toe.

(dit artikel stond vrijdag 29 augustus in de culturele bijlage Freed van de Leeuwarder Courant)

31 augustus 2014

Do not disturb




















Duncan mocht dit jaar voor het eerst mee op vakantie naar Schotland. En hij vond het leuk…!
Rond ons huisje liepen niet alleen hazen en fazanten, maar ook reeën, konijnen en patrijzen. Veel geursporen dus en af en toe een race met een snel beest. Tot grote frustratie van de baas.

Het mooie van Schotland is dat we er veel wandelen en dat de honden dan meegaan. Duncan heeft zijn beweging wel gehad. En dat op mooie plekken zoals rivieroevers en weilanden, de Highlands en in het bos. Zoals hier.

Hij lijkt niet erg onder de indruk van de sprookjesachtige sfeer. Achter hem - naast de dikke boom - lijkt een soort geest van een andere boom te zweven. Maar met een naam als Duncan vind je dat natuurlijk doodgewoon en maal je daar niet om. Vandaar deze 'relaxte' pose.

Nu zoek ik op Wikipedia de naam Duncan op, en wat blijkt. King Duncan I of Scotland was koning van Schotland van 1034 tot 1040. Hij was de zoon van Crinán, lekenabt van Dunkeld, en Bethóc, dochter van koning Máel Coluim mac Cináeda (Malcolm II). Duncan stond bovendien model voor koning Duncan in Macbeth van Shakespeare.

Nou is die stamboom van Duncan niet zo interessant, maar wel heel interessant is dat wij nu precies bij Dunkeld op vakantie waren! Wat een mooi toeval.

27 augustus 2014

Jouw verhaal 2




















Noorderlicht 2014 dient zich aan. Weer in Friesland dit keer. De vorige keer dat deze internationale fotomanifestatie in onze provincie te zien was, deed ik als satelliet mee bij INART in Lemmer met mijn project 'Jouw verhaal'. Uit 166 kaartjes mochten bezoekers een serie van zes samenstellen, en ik vroeg ze vriendelijk hun verhaal bij hun keuze met me te delen.

Tientallen mails en mooie series kreeg ik. De verzameling staat nog steeds in mijn archief, te wachten op goede verwerking. De kaarten hangen in mijn cel in de Blokhuispoort, waar nog geregeld mensen gefascineerd raken door de landschappen, voorwerpen, dieren en mensen op de foto's.

Afgelopen zomer in Schotland maakte ik dit beeld, dat volgens mij een mooie aanvulling is op de 166 plaatjes. Die al een selectie waren uit een veel grotere groep foto's, maar toch. Als ik in de gelegenheid kom, ga ik beslist iets doen met dit project. Want 'Jouw verhaal' verdient meer dan een plek op de plank.

25 augustus 2014

Yke in 'Maraton'














Dit weekeinde ging in Jorwert het iepenloftspul 'Maraton' in première. Een van de jonge spelers is deze zeventienjarige Yke Koopmans, die voor de tweede keer meedoet. Ze is een dochter van veterane Wiepkje Castelein. Vorig jaar konden moeder en dochter nog samen fietsen van en naar de repetities, maar dit jaar doet Wiepkje niet mee. Al geeft ze Yke natuurlijk wel advies.

Vorige week interviewde ik Yke voor de Leeuwarder Courant over het stuk en over haar ervaringen op het toneel. Nou ja, toneel. Een iepenloftspul is iets heel anders dan een binnentoneel, maar met haar ervaring in het berneiepenloftspul (twee keer) en van de Jeugdtheaterschool redt ze zich vast. Ik zal het binnenkort zelf aanschouwen, al weet ik nog niet op welke dag…

De krant nam ook deze foto mee, die ik van Yke maakte. Bijgesneden tot vierkant formaat. Prima, maar dit is het geheel.

18 augustus 2014

Lichtheid














Dit weekeinde - tijdens een ritje voor Foodtocht door Fryslân - langs het IJsselmeer gereden, onder meer langs het Mirnser Klif. Het was er druk met kitesurfers in alle leeftijden. Boerderijcamping De Braamberg stond vol campers, het veldje links van het strandpaviljoen lag vol kleurrijke zeilen.

Jaren geleden maakte ik al eens foto's van het klif en ook nu weer viel me op dat het licht hier heel bijzonder is. Het geeft alles een soort doorzichtigheid. Het leven krijgt er een lichtheid die volgens mij alleen aan het water kan bestaan. Niet ondraaglijk, maar ook niet overdraagbaar.

 

15 augustus 2014

Drijvend bioscoopbezoek




















Op de eerste avond van het Nomadisch Drijvend Filmfestival koos het Noordelijk Filmfestival ervoor de film 'Kon-Tiki' te vertonen. Het gedramatiseerde verhaal over de Noorse avonturier en etnograaf Thor Heyerdahl die wil aantonen dat de Polynesische bevolking afstamt van Zuid-Amerikanen. Dat doet hij door van Peru naar Polynesië te varen op een vlot dat van balsahout zoals dat 1500 jaar daarvoor ook kan zijn gebouwd.

Ons tochtje naar de Rûne Pôle in de Terhernster Poelen was er een met hindernissen. Eerst startte de buitenboordmotor van ons geleende bootje niet. Toen dat eenmaal liep, sloeg het steeds af. Ook nadat we om raad hadden gevraagd en de ontvluchting op de brandstoftank hadden open gedraaid.

Gelukkig kregen we een sleepje van andere festivalgangers. Die waren ook zo aardig ons na afloop weer terug te slepen en ons te laten profiteren van hun anker. Al was de lijn daarvan wat lang. Dobberend voor het grote scherm dreven we af en toe tegen een buurboot. Zachtjes deden we er alles aan geen schade te veroorzaken, maar we konden niet voorkomen dat een buurman zich even beklaagde na een 'kloink'.

Ook noopte een buitje ons de regenkleding te voorschijn te halen. En ondertussen zaten we op een houten plank en een ijzeren rand naar een ruim anderhalf uur durende film te kijken. Niet de meest ideale omstandigheden voor bioscoopbezoek. Het leidde ons in elk geval wat af. Dus richtte ik mijn blik onder meer op de opkomende maan…

Wie toch deze uitdaging wil aangaan, kan vandaag, zaterdag en zondag nog terecht bij het Kameleoneiland (tegen betaling) en de Rûne Pôle (gratis). De film start elke avond om 22 uur, als het donker genoeg is.


1 augustus 2014

Dik Trom




















Dik Trom is niet alleen de naam van de hoofdfiguur in de kinderboeken van C. Joh. Kievit. Het is ook de naam van een groene erwt die dreigt te verdwijnen. Piet Hoekstra van het Bildt trekt zich het lot van deze verloren gewaande soort aan en probeert 'm terug te kweken.

Hij maakt al naam met de Kolllimer zoete erwt (swiete grauwe erwt), niet te verwarren met de gewone kapucijner. Dit Friese streekproduct ligt tegenwoordig in verschillende supermarkten, streek- en boerderijwinkels.

Dankzij handelshuis Greydanus - dat vooral in aardappelen doet - zijn er tegenwoordig ook kant-en-klare maaltijden waarin deze peulvruchten zijn verwerkt.  Tjalke Stoelwinder van Greydanus kreeg voor zijn inspanningen op dit terrein een aantal weken geleden de eretitel Friese Held van de Smaak en mag op 27 september de concurrentie aan met andere provinciale helden in de landelijke verkiezing.

Piet Hoekstra mag in ons boek 'Foodtocht door Fryslân' niet ontbreken.

28 juli 2014

Duncan in Schotland




















Met een leuk huisdier, zoals Duncan, heb je altijd een fotogeniek onderwerp bij de hand. Maar om te voorkomen dat hij steevast als een soort knuffeldier wordt geportretteerd, ook eens een andere kant van hem.

Tijdens zijn eerste reis naar Schotland heeft hij veel bijzondere dingen gedaan. Twee lange overtochten gemaakt met de ferrie, gezwommen in rivierwater dat ook voor whisky wordt gebruikt (river Tay), en 'grouse' geteld in de Highlands. Het ene ging hem makkelijker af dan het andere.

Deze mag in 'The Book Duncan', dat ik nog eens van hem wil maken. Met die 'andere' hondenfoto's, zoals ik die ook wel van Hamish heb gemaakt.

Al met al heb ik de indruk dat Schotland hem wel is bevallen. Maar goed ook, want het zou leuk zijn als hij nog een keer mee wil. Ik ben nog niet klaar met dat land.

7 juli 2014

Natuurlijke korst




















Op de eerste zondag van de maand wordt er aan It Flinkeboskje in Hemelum een markt met Friese streekproducten gehouden. Gisteren was ik er, evenals zo'n achthonderd andere bezoekers. Daarmee was het dit keer een vrij rustige dag. Al liep het lekker door.

Onder de aanwezigen was Doetie, die geitenkaas maakt met natuurlijke korst, bijvoorbeeld met rozemarijn. Die kun je dus gewoon eten. Bovendien maakt ze heerlijke zachte geitenkaas in as, wat een mooi zwart contrast geeft met het zachte wit van de kaas. Een beproefde (Franse) methode van conserveren, die op de smaak weinig effect heeft, legde ze uit.

Voor Foodtocht door Fryslân ga ik binnenkort een keer kijken in Jubbega.

5 juli 2014

Heksenketel




















Het is haast niet te geloven dat uit deze bijzonder potten uiteindelijk de lekkerste limoncello van Noord-Europa komt. Toch?

Limoenen, citroenschil en geheime kruiden maken de limoenlikeur van Hans Trappenburg zo bijzonder, dat Joop Braakhekke ze speciaal uit Pingjum haalt voor Le Garage. En ook op Twitter liet hij zich enthousiast uit over de likeuren die Hans stookt in De Hollandse Kus.

Behalve limoncello zijn dat berenburg, wodka met zeekraal en Trappenburglikeur op basis van trappistenbier. Niet te versmaden. Een heel mooi initiatief dat prachtig past in onze Foodtocht door Fryslân, in het kader van Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak 2015.

27 juni 2014

Groen to come













Groen wordt het waarschijnlijk nog genoeg, op Foodtocht door Fryslân. Daarom vandaag een foto waar het groen nog ontbreekt: de bouw van een nieuwe kas op glastuinbouwgebied Berlikum.

Het witte skelet van de kas staat. Nu nog het glas of plastic om de ruimtes mee af te schermen en dan de planten erin. Waarschijnlijk tomaten, paprika's of komkommers. Alles wat maar in de hoogte wil groeien.

Bij andere kassen zie je de planten door het matte glas schemeren. Veel groen, rode accenten.

Binnenkort ga ik er werk van maken om binnen te kijken. Dan meld ik dat hier ook wel weer.

Verder bracht ik gisteren nog een bezoek aan fruitteler Dirk de Groot in Sint Jacobiparochie. Die nam in 1990 het bedrijf van zijn vader over, die er in 1963 mee begon. Appels, peren en pruimen kweekt hij. Als een van de weinigen in Friesland. Ook op het Bildt zijn al de nodige fruittelers verdwenen. Hij verdient daarom aandacht, misschien nog wel een eigen blogje…

24 juni 2014

Alle neuzen








Alle neuzen dezelfde kant op, op deze landbouwmachine. Een zelfsturende trekker, met voorgeprogrammeerde gps stuurt keurig over de ruggen in het land. Acht medewerkers kunnen onder zich het gewas controleren op ongerechtigheden. Er liggen er maar zeven op. Waar is nummer acht?


22 juni 2014

...en vis




















Nee, geen melk en honing. Al zal dat product vast ook nog een keer aan bod komen op de Foodtocht door Fryslân. Maar zondag was ik in Lauwersoog waar ik een moeder en drie kinderen trof, die op het wad op zoek gingen naar schatten.

Er lagen er genoeg: krabben, mosselen, oesters en alikruiken. De eetbare soorten waren ook verkrijgbaar in de vele eettentjes in de haven. Zoals bij 't Ailand, informatiepunt, proeflokaal en streekwinkel. Vissersechtpaar Jan en Barbara Geertsema van Goede Vissers werken hier hard om eerlijke vis op tafel te zetten. Ik liet mij de gerookte harder goed smaken. (++++)

Melk en...




















Verschillende biologische boeren hielden afgelopen weekeinde open huis. Paul van der Monde (Wildwater) en ik gingen voor Foodtocht door Fryslân op bezoek bij de familie Langhout in Jelsum. Wie dat wil, kan ik altijd verse melk van de koe halen. Uit een melktap, waar je een muntje in gooit.

Vanwege de open dag waren er nu familieleden aanwezig om de tap te bedienen en uitleg te geven bij het boerenbedrijf. Vooral kinderen vonden de verse melk lekker. 'Krekt milkshake.'

Dochter Jos Langhout gaf uitgebreid toelichting op de manier waarop haar vader (en zij straks al opvolger) boert. Door vooral witte klaver in het gras te zaaien en cultiveren voegen ze extra voedingsstoffen toe.

Op een deel van het land is gerst ingezaaid. De eerste groene toefjes steken nu boven de grond uit. Nog even, dan valt pas te zien van welk soort 'gras' hier sprake is.

11 juni 2014

Foodtocht continues











Foodtocht door Fryslân levert de mooiste dingen op. Van mozzarella (van echte waterbuffelmelk) tot chocolademint (die werkelijk naar After Eight smaakt). En van gele biet tot paarse truffelaardappels.

Maar behalve interessante producten en producenten, zie je af en toe ook leuke genieters. Zomaar in het wild, langs de kant van de weg. Dit stel zat net lekker ontspannen, na een bezoekje aan Oldeberkoop en omgeving, waar zaterdag de maandelijkse streekmarkt werd gehouden.

8 juni 2014

Stinkende roos














Russische penicilline, kruid tegen alle kwalen, kortom: knoflook. In de schuur van 't Hummelhûs in Oudehorne hangen de verse bollen te drogen in de zon. Afgelopen zaterdag was ik er op bezoek voor onze 'Foodtocht door Fryslân'. De natuurtuin van Dick Notenboom en Willem Teun Tel stond er goed voor.

Copywriter Paul van der Monde en ik waren op tijd vertrokken. Eerst dronken we iets in een theetuin in Oldeholtpade die we tegenkwamen. In deze bloemrijke omgeving kregen we jammer genoeg thee van goedkope zakjes, en niet van verse munt uit eigen tuin. Een gemiste kans.

In kaasboerderij De Stelp zagen we een groep broers en zussen met aanhang zelf kaas maken. Daarna troffen we Dick Notenboom op de Oldeberkoper Streekmarkt. Hij was enthousiast over de paprika's uit eigen tuin, en liet lekkere jam van aardbeien, munt en citroenmelisse proeven. We staken nog even aan bij de kraam van de Waterbuffelfarm uit Oldemarkt voor verse mozzarella en bij het karretje van ijsboerderij De Saks voor yoghurt/sinaasappelijs.

Na 't Hummelhûs bezochten we familie Hoekstra in Katlijk, waar dezer dagen de laatste witte asperges van het land komen. Zoon Rik en moeder Wiepkje toonden ons hoe het sorteren in z'n werk gaat. Rik demonstreerde bovendien in het veld het steken van het witte goud, ook zo'n klinkende bijnaam.

2 juni 2014

Goed humeur




















Van zoveel kleur, krijg ik elke morgen een goed humeur!

Je gaat er spontaan van rijmen, van de wilde bloemen bij ons in de wijk. Als de zon doorbreekt fleurt alles op door de rode klaprozen, de helderblauwe korenbloemen en de stralende margrieten. Er staan ook paarse blomkes tussen, die ik niet ken. Ze lijken wat op floxen, maar daar kan ik me in vergissen.

Op één stukje zag ik ook kamille bloeien. Dat gaat straks lekker ruiken, zoals nu 's morgens de vlier in het Leeuwarder Bos heerlijk geurt. Ik heb een paar bloemen geplukt om vlierbloesemsiroop van te maken. En ik kreeg even de indruk dat ik iemand heb aangestoken, want er waren hier en daar wat brandnetels platgetrapt voor de grotere vlierstruiken…

30 mei 2014

Ramsj
















Het gaat (nog) niet goed met de economie. Overal duiken van die ramsjwinkels op, met faillissementsverkopen en zo. Daar vind je wel gekke dingen, zoals Rainbow Loomers, een rage die ik niet kende. Moeders met jonge kinderen slaan zakjes vol van deze kleurrijke elastiekjes in, omdat ze in andere zaken zijn uitverkocht. Als je geen kinderen hebt, blijf je onwetend over dergelijke fenomenen…

Wat ik er vond was een zakje vrolijke vilten bolletjes in verschillende groottes. Daar dacht ik wel iets mee te kunnen. Zoals gekke beestjes maken. Als het er ooit van komt. Zoals hierboven zou de eerste eruit kunnen zien. Ik houd jullie op de hoogte.

25 mei 2014

Streetfood




















Het Fries Straatfestival trof het afgelopen weekeinde met het weer. Zon, niet al te hoge temperaturen, soms een fris briesje. Het optimale festivalweer. Organisator Margret Havinga was dan ook tevreden.

Net als heel veel (600.000) bezoekers, die ontspannen van alle attracties genoten. En van een hapje of drankje. Voor mij de uitgelezen gelegenheid wat foto's te schieten voor Foodtocht door Fryslân, ter gelegenheid van Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak 2015.

Er was een keur aan internationale smaakmakers aanwezig: Kitschmann Curryworst, Crêpes van Kees, Knol d'Amour en Seoul Sister uit Korea. Om er een paar te noemen.

Mijn mede-boekproducenten - Paul van der Monde en Tjerk Visser - waren zelfs actief als grillspecialisten. Met de Fryslân burger: gerookt Fries rundvlees, beerenburgketchup en een broodje met Friese dumkes. Als dat niet Fries is?