26 januari 2011

Toeval














(foto Sipke Visser)

'Mijn zoon fotografeert ook', vertelde een bezoeker me tijdens de kerstfair in de Blokhuispoort. Het ging om Sipke Visser, een oud-Leeuwarder die inmiddels in Londen woont en werkt. Dus 'interessant voor de krant' dacht ik meteen. Ik kreeg van zijn vader zijn website www.asortofdiary.com en bewaarde dat voor het moment dat ik meer tijd zou hebben.

Maandag 10 januari was ik in Amsterdam in De Donkere Kamer van de FotografenFederatie en Photoq. Een van de drie fotografen die daar een pleidooi mocht houden voor 'crowd funding' was de in Londen wonende Sipke Visser! Wat een toeval. Ik sprak hem aan en we besloten snel daarna uitgebreider contact te hebben.

Inmiddels is het artikel voor de culturele bijlage Freed klaar, het komt vrijdag in de Leeuwarder Courant. Sipke heeft me foto's gestuurd van zijn project 'Return to sender', plus stukjes uit brieven die hij teruggestuurd kreeg.

De willekeurige geadresseerden waar hij foto's, een handgeschreven brief en een aan hemzelf geadresseerde envelop met postzegel naar toe stuurt, zijn niet allemaal gediend van zijn attenties. 'Disgusting' noemde een het. Maar anderen nemen de moeite terug te schrijven, en soms ontwikkelt het contact zich tot een uitgebreide correspondentie.

Sipke prikt zijn 'slachtoffers' van Google Maps. Eerst alleen in Groot-Brittannië, nu ook elders in de wereld. Alleen, zou hij hebben bedacht dat een Britse postzegel niet mag op bijvoorbeeld een Australische brief?

24 januari 2011

Krant wint










(Rob Hornstra/Arnold van Bruggen)

Voorafgaand aan de prijsuitreiking hadden Zilveren Camera en MediaStorm een seminar georganiseerd. Voor de pauze kwamen de drie genomineerden voor de Canon multimediaprijs aan het woord. Zij vertelden kort iets over hun project, waarna twee juryleden van deze prijs hun commentaar gaven. Vervolgens liet Erik Maierson (MediaStorm) zich erover uit.

De drie kandidaten waren Rob Hornstra met zijn krant die (van twee exemplaren) valt uit te vouwen tot een expositie van 6 bij 1 meter; Mike Roelofs met zijn boek over Roma in Roemenië, waar een expositie met lichtbeelden en bewegend beeld bij hoorde en Daimon Xanthopoulos die slachtoffers van de financiële crisis in Detroit fotografeerde en aan het woord liet.

De winnaar werd pas later bekend: Rob Hornstra. Het andere werk was waarschijnlijk net iets te veel 'fotograaf die ook filmt' of 'fotograaf die ook geluid gebruikt'. Het werk van Hornstra en zijn compagnon Arnold van Bruggen was uitstekend doordacht en bovendien maakt het deel uit van een groot project (het Sochi-project) dat meer dan dat is: website, artikelen, boeken, foto's, films e.d.

Wel leuk is dat ik al in juli het nodige over deze krant had gehoord, over de worsteling om tekst en beeld bij elkaar te krijgen. Bijschriften bij de ene foto staan soms naast een ander (stuk) beeld en moeten daar ook bij passen. Maar daar zijn de heren - met hun vormgevers - goed in geslaagd. Er volgen vast anderen, die dit voorbeeld zullen gebruiken, nu het eenmaal is uitgedacht.

Toch gelijk













(foto Martijn Beekman)

Gisteren (23 januari) werden de jaarlijkse prijzen van de Zilveren Camera uitgereikt in het Haags gemeentemuseum. En wat bleek... ik had toch gelijk! In de categorie 'dagelijks nieuws' won Arie Kievit met zijn springende hert. Van de drie kandidaten vond ik deze het meest opvallend, maar ik wist me immers niet alles aan deze foto goed te herinneren. De kwaliteit echter nog wel, en de jury was het met me eens.

De Zilveren Camera ging naar Evert-Jan Daniels met een foto van de drie politieke leiders van ons land: Geert Wilders, Mark Rutte en Maxime Verhagen, die een akkoord hebben bereikt. Niet zo'n aansprekende foto vond ik. Wel nieuws, maar qua compositie niet geweldig: op de schouders van Wilders en Rutte rusten wat hoofdjes van mensen die achter hen lopen. Beetje slordig. Juryvoorzitter Ruud Visschedijk betoogde dat het om een gebeurtenis gaat die de hele natie beroerde. Tja...

Dan was het beeld van het CDA-congres gemaakt door Martijn Beekman veel beter. Een bijna bijbels tafereel van een grote groep CDA'ers. Met Ab Klink als centrale (Jezus-)figuur voor de microfoon. Hij staat te midden van 'dissidenten' die de andere leden van de partij er niet van kunnen overtuigen dat een regering met gedoogsteun van de PVV een heilloze weg is. Gaat over hetzelfde onderwerp, maar een beeld met meer impact. Jammer.

22 januari 2011

Wolf











(foto Dirk Wolf)

Uit de acht kandidaten is Dirk Wolf gekozen tot de gelukkige winnaar van de Lex van Rossen Award 2011. Met foto's van de Belgische band Triggerfinger wist hij deze prijs - genoemd naar de bekende popfotograaf Lex van Rossen - in de wacht te slepen. De fotograaf reisde met de muzikanten naar Los Angeles, voor opnames van hun recent verschenen derde album. Niet alleen zijn het een soort zonovergoten reisfoto's met veel verzadigde kleuren, maar ook geven ze een indruk van het leven van een band. Een reportage met een begin en eind: arriveren, beetje spelen, rondhangen in de zon en weer terug. Als je dit ziet, wil je ook in een band.

Op de openingsavond van de expositie raakte ik aan de praat met een oudere man. Hij liep er met zijn vrouw en bekeek alle inzendingen. 'Bent u ook fotograaf', vroeg ik hem. 'Nee, de vader van één', antwoordde hij trots. We verbaasden ons er gezamenlijk over dat er steeds minder foto's van artiesten op een podium te zien zijn in de popfotografie en juist meer reportage-achtige beelden. Meestal zelfs zonder instrumenten. Alsof ze een vanzelfsprekende bekendheid hebben, of dat die er misschien niet meer zo toe doet.

Hij bleek de vader van Dirk Wolf, die een dag later tot winnaar werd uitgroepen. Was hij gewoon trots op de resultaten die te zien waren, of wist hij dat die avond soms al?

De foto’s van Dirk Wolf en de andere zeven genomineerden zijn t/m 27 februari 2011 te zien in de Popview 2011 expositie in de Noorderlicht Fotogalerie. Popview vormt een vaste combinatie met het festival Eurosonic Noorderslag. Naast Wolf bevat de tentoonstelling werk van Antonio Campanella (IT), Marjolein Hoornaert (BE), Ben Meadows (UK), Agata Pietron (PL), Francisco Reina (ES), Tim C. Rochels (DE) en Rob Walbers (BE).

18 januari 2011

Merel














(foto Merel Werkman)

Twee maan- en twee vrijdagen liep Merel Werkman (17) met me mee. Ze wilde weten wat het inhoudt om fotograaf te zijn, zien of het iets voor haar is. Verzorging was het in elk geval niet, en van 'iets met dieren' kwam ze na een stage bij een dierenwinkel snel terug. Maar fotografie interesseert haar. Na deze stage nog meer dan daarvoor, zei ze.

Ik liet haar allerlei foto's en boeken zien, vroeg haar ook eigen foto's mee te nemen, gaf haar instructieboekjes mee. Ze bleek een bijzondere kijk op de wereld om haar heen te hebben. Kwam met een foto van een smeltende plak sneeuw in een fietsenstalling bijvoorbeeld, niet meteen een beeld dat voor de hand ligt als je het over landschapsfotografie hebt. Het getuigt van een bijzonder oog voor detail.

De stage duurde maar kort, maar bevatte toch een opdracht. Maandag liet ze me haar nieuwste foto's zien: gemaakt in een 'bosje' aan de rand van een nieuwbouwwijk. Ze had een goede poging gedaan in variatie van close-ups tot vergezichten. Samen haalden we twee series uit het aanbod, wat haar aangenaam verraste. Zelf vond ze bovenstaande foto het mooist, vooral na de omzetting naar zwartwit.

15 januari 2011

Half uurtje


















Gisteren speelde Cambuur tegen Dordrecht. Het weer was bij vlagen belabberd. De wind blies de regen de oosttribune op. Het stadion zat niet vol, wat niet alleen door het weer kwam. De wedstrijd werd ook live op tv uitgezonden. Tja, en als het dan regent...

Ik was er om contacten te leggen met vrijwilligers en fans. Terwijl ik met een aantal stewards stond te praten, meldde zich een tweetal mannen bij de poort. Ze wilden graag het laatste half uurtje van de wedstrijd zien. De ene had een seizoenkaart bij zich, de ander was zijn kaart vergeten. Wat nu?

Een steward in opleiding riep er zijn senior bij. Even later liepen beide mannen naar binnen. Hoe weet je of hij een kaart had, wilde de scholier weten. 'Dat weet ik niet, maar soms moet je wat', vond de ander. 'Ach', concludeerden we. 'Wie voor een half uur nog in wind en regen naar de wedstrijd wil kijken, verdient het binnen gelaten te worden.'

12 januari 2011

Springend hert













(foto Arie Kievit)

Dagelijks zien we tientallen beelden. In tijdschriften, op tv en billboards. Sommige blijven je bij, andere vergeet je meteen weer. In de beurs van Berlage is momenteel een expositie te zien over reclameklassiekers. Deze wordt aangekondigd met nieuwe posters en reclames die appeleren aan ons geheugen. 'Toen koeien nog in zwembaden sprongen'. 'Toen zwanen nog straalmotoren hadden'. 'Toen mannen in Panda's nog iedereen uitlachten'.

Voor mijn geestesoog zie ik meteen die politieman op motorfiets die de lachende Pandarijder achterna gaat. De zwanen die gracieus op het water landen en kennelijk de vergelijking met grote passagiersvliegtuigen konden doorstaan. Of koeien op slippers die van de duikplank 'bommetje' springen naast acteur Peer Mascini die een glaasje melk drinkt.

Deze voorbeelden hebben zich in het collectieve geheugen gegrift en verdienen de titel klassiekers. Maar ook een enkele losse foto, die maar één keer in de krant stond kan 'blijven hangen'. Afgelopen jaar stond – waarschijnlijk in een van de landelijke dagbladen – een foto van een ree. Niet in weiland of bos, maar in een tuin van een volksbuurt. Dacht ik. Met collega P. had ik het er deze week over, maar we konden op geen site en in geen enkel archief de foto vinden.

De fotograaf wist het dier in de vlucht te 'bevriezen'. Een bijzonder beeld van een bijzonder moment. Maar we wisten beide niet waar de foto was gemaakt. 'In de buurt van de duinen', meende P. Was het niet Apeldoorn, suggereerde ik. Stond hij in de Volkskrant?

We konden hem niet terugvinden. Dat zat me dwars.

Maar een dag later werden de nominaties voor de Zilveren Camera bekend gemaakt, de belangrijke fotopersprijzen van Nederland. In de categorie dagelijks nieuws zit Arie Kievit met zijn springend damhert. Want het was geen ree, maar een hert. En hij sprong niet van rechts naar links (zoals ik me meende te herinneren) maar van links naar rechts. In Zandvoort, bij een nette villa. Dus niks volkswijk.

Gek. Zou ik me dan ook vergissen in die lachende politieman of die koe op slippers? Nee... die beelden heb ik veel vaker gezien. Die foto hooguit drie keer. Eind januari verdubbelt dat aantal zich beslist bij op de prijsuitreiking. Van de drie genomineerden geef ik Kievit de meeste kans. Maar ja, ik had het al eens eerder fout.

11 januari 2011

Donkere kamer













(foto Reinier Gerritsen)

Niks donkere kamer. Niks film, analoge camera's en nostalgie. Juist ruis en de snelheid van digitale camera's charmeren Reinier Gerritsen. In een column ging hij gisteravond in tegen 'de blik' die sommige fotografen in hun ogen krijgen als ze het hebben over hun analoge Mamiya, Yashica of Hasselblad. Zijn eigen serie 'Wall Street Stop', een verslag uit de New Yorkse metro, was alleen mogelijk omdat 'de sensor van de Mark 3 zo mooi is bij iso 1600', betoogde hij.

Gerritsens column maakte deel uit van het programma van De Donkere Kamer 2, een initiatief van De FotografenFederatie, in samenwerking met Pakhuis de Zwijger, PhotoQ en Hollandse Hoogte. Gisteravond kwam ook Joost van den Broek aan het woord, over zijn favoriete camera de Mamiya C330. Philippe Vogelenzang vertelde over zijn eigen werk en werkwijze op het grensvlak tussen mode- en kunstfotografie. Colette Olaf - curator van FOAM - liet werk van veelbelovend talent zien.

Federatiedirecteur Lars Boering voelde het trio Morad Bouchakour (fotograaf), Eelco van Welie (directeur/uitgever NAi Uitgevers) en Nina Post (uitgeverij post editions) aan de tand over de voor- en nadelen van het maken van een fotoboek bij een uitgeverij of in eigen beheer.

Het spannende element van de avond was de strijd tussen drie fotografen, die het publiek voor zich probeerden te winnen met hun projecten. Bezoekers moesten het entreegeld van €5 per persoon onder hen verdelen. De FotografenFederatie vulde de pot voor de nummers twee en drie bij met €150, die van de winnaar met €300.

In zijn drie minuten vertelde Ben Krewinkel dat hij de Nigeriaan Jean volgt. Hij heeft zijn onderwerp invloed en inbreng gegeven in het project. De illegale vluchteling schrijft teksten bij de foto's van Ben, censureert waar hij wil en levert beelden uit zijn familiearchief. Als hij een status krijgt of als hij terugkeert naar eigen land, wordt de ongecensureerde versie gepubliceerd.

'disputedwaters.com' van Ronald de Hommel (en Johannes Abeling) behaalde een tweede plaats. Zij kunnen een ticket naar de Nijl kopen, voor de volgende fase in wat een soort magnum opus wordt over rivieren die tot (milieu)conflicten leiden zoals de Indus of de Colorado Rivier.

Grote winnaar was Sipke Visser - een Leeuwarder uit Londen - die geheel onbekenden foto's stuurt met een handgeschreven begeleidende brief. Hij krijgt bijzondere antwoorden terug en van sommige van zijn briefschrijvers wil hij graag portretten maken. Voorlopig heeft hij voldoende krediet voor nog meer postzegels (ruim €1000) al is op zijn site te zien dat hij al heel wat envelopjes met inhoud heeft verstuurd en verzameld.

5 januari 2011

Vooruitlopen















(foto Michael Wolf)

Observatorium - de jaarlijkse fotobijlage van de Volkskrant - leek dit jaar vooruit te lopen op Noorderlicht 2011. De bijlage had dit jaar als thema 'de stad', ook het thema van het tweede deel van de dubbeltentoonstelling van de fotomanifestatie. De Volkskrant opende Observatorium met deze foto van Michael Wolf. Hij kwam verderop nog terug met foto's van slapende mensen in de metro van Tokio.

Wolf vind ik iemand die op Nooderlicht niet mag ontbreken. Al zijn series gaan over de stad; over de overweldigende architectuur of juist de eenvormigheid en het ritme daarvan. Of over de mensen die in de verdrukking lijken te komen, zoals de slapende mensen in de metro van Tokio.

De Volkskrant liet afwisselend moderne en oudere series zien. Zo was er een mooi verhaal over Bruce Davidson die in de jaren zestig straatfoto's maakte in Amerika. Dat tegenover beelden van een Amerikaanse stad in recessie, Detroit, gemaakt door Daniel Rosenthal. Een bewaarnummer dus, al was het maar om straks in september te kijken welke keuzes in Groningen zijn gemaakt met hetzelfde thema.