NL in het kwadraat

 

Dit is een foto van Martin Hierck, uit zijn boek NL2 (dat je leest als NL kwadraat). Ik schreef er het volgende artikel over in de Leeuwarder Courant:

Een rechte rij populieren langs een al even strak kanaal. Vierkante huizenblokken aan het water. Een man p een fiets met vier plastic tassen van dezelfde supermarkt. Een gele prullenbak op een verder grijze parkeerplaats, omzoomd met onbestemd groen. De foto's van Martin Hierck laten Nederland zien in z'n alledaagsheid. 'Dat wat niet als fotogeniek wordt beschouwd, daar iets fotogenieks van maken'. zo zegt hij zelf.

Hierck spiegelt zich aan William Eggleston (1939), de Amerikaanse fotograaf die eind jaren zestig als een van de eersten kleur gebruikte in zijn kunstfotografie. Kleur werd door zijn collega's destijds geassocieerd met commercie en toerisme, de expositie van zijn foto's in het Museum of Modern Art in 1976 was dan ook een doorbraak. Vanwege de verzadigde kleuren en vanwege zijn stijl. Eggleston fotografeerde zijn dagelijkse omgeving. Daar het best  van maken en deze vastleggen met fotografie, zonder oordeel en zonder zijn eigen smaak te laten meewegen. 'It was just there, and I was interested in it', zei hij. Zijn observerende stijl word daarom 'democratisch' genoemd.

Wat onderwerp betreft sluit Hierck aan bij Eggleston, maar in  kleur niet. Integendeel. De fotograaf uit Zeist wilde voor dit project geen felle, verzadigde kleuren en grote contrasten. 'Ik had als nel een plaatje in mijn hoofd van grijs, overbelicht en strak. 'Hij laat zijn camera in de tas als de lucht strakblauw is. 'voor mij geen blauwe luchten met witte wolken. Wel blauw, maar nevelblauw.'

Wat niet wil zeggen dat zijn foto's somber zijn. Eerder wat mistig en dromerig. 'Ik besloot al snel dat ik deze serie vierkant wilde doen. Om de foto's een polaroid-achtige uitstraling te geven.' Dat zachte kleurenpalet past daarbij.

Het idee voor NL2 - Een vierkante kijk op het gewoonste land van de wereld kreeg hij gek genoeg door veel te reizen. 'Elke keer als ik op Vliegveld Eindhoven of Schiphol landde en naar huis reed, zag ik diezelfde lijnen in het landschap. Dezelfde structuur... overal gelijk.' Afgelopen jaar reisde hij door eigen land. 'Ik ben op Schiermonnikoog geweest en naar Groningen, verschillende keren naar Noord-Holland, Rotterdam en Den Haag...'

Hierck wil met zijn foto's een verhaal vertellen. Dit visual storytelling doet hij sinds een jaar of tien, sinds hij een workshop storytelling volgde bij Guus Rijven in Den Haag. 'Daar hoorde ook een portfolio review bij. Je kunt een eigen stijl hebben, maar van een autoriteit als Rijven leer je anders te zien.' Voor die tijd was Hierck vooral natuurfotograaf.

Hij werkt bij Vogelbescherming Nederland en geeft daar onder meer cursussen natuurfotografie. Op zijn website staat een aantal series die hij sindsdien maakte. Blossom fails to bloom this season zijn foto's die hij op een roadtrip door het Westen van de Verenigde Staten maakte. Eggleston is hier zijn directe inspiratiebron. Garzweiler II gaat over het verdwijnen van kleine Duitse grensdorpen, die plaats moeten maken voor open mijnbouw. Iceland is een serie gemaakt op IJsland. En met Soviet Memories laat hij zien dat de Sovjet-Unie nog steeds aanwezig is in het hedendaagse Rusland.

Meer actuele verhalen heeft hij van zijn website gehaald. Pogingen om deze gepubliceerd te krijgen in landelijke kranten liepen op niets uit. 'Ze krijgen zoveel aangeboden, het is moeilijk daar tussen te komen', verzucht hij. De serie Nederlandse beelden liet hij aan fotograaf en programmamaker Ruben Terlou zien. 'Die moedigde me aan er iets mee te doen. 'Ze zijn anders dan andere boeken over Nederland. Dat moet je gaan proberen', vond hij.'

Voor NL2 probeerde Hierck daarom een uitgever te vinden. 'De meesten willen wel, maar dan moet je 10.000 euro meenemen.' Met crowdfunding lukte het hem niet de financiering rond te krijgen. Totdat hij bij communicatiebedrijf Rotterdam Veenman+ van Edwin Veekens terechtkwam, met de eigen uitgeverij Kyosei. 'Hier had men er het volste vertrouwen in' en de samenwerking resulteerde in een boek op stoeptegelformaat.

Het is door elke boekhandel te bestellen uit het Centraal Boekhuis. Wie het in handen heeft, kan gaan speuren of hij locatie van de foto's herkent. De vuurdoorn tegen een garage met kanteldeur, de oranje brievenbus op een verlaten straathoek en de uitvergrote puntzak friet naast een aftands schuurtje verraden niets. Er is eigenlijk maar één uitzondering op die generalist6ische beelden: die ene kruising met bewegwijzering naar Abrahams Mosterdmakerij...

Martin Hierck - NL2 - een vierkante kijk op het gewoonste land van de wereld, met essay van Jean-Paul Geelen, Uitgeverij: Kyosei, (132 pag, 34.95 euro), www.hierck.com, www.kyosei.nl 

Goed voornemen

Het nieuwe jaar is nog niet begonnen, maar mijn goede voornemen voor 2020 is dat ik dit blog weer ga bijhouden. Kunstmaand Ameland is afgerond. Drie jaar mocht ik artistiek leider zijn van dit mooie evenement, nu is het tijd voor mijn opvolgster Annica Delfos.

En voor mij... tijd voor nieuwe dingen. Zoals collages maken. Deze kwam tot stand door ouderwets knippen en plakken, gecombineerd met een beetje fotobewerking. Erg leuk om te doen!

Vakman

Boekbinder Wytze Fopma uit Wier figureerde in de eerste aflevering van onze serie Handwerk, over bevlogen ambachtslieden in het culurele veld. In relatief korte tijd heeft hij een naam opgebouwd als een vakman, die geen uitdaging uit de weg gaat. Hij was verantwoordelijk voor de bijzondere kaft van mijn jubileumboek over pepermuntfabriek Fortuin Dockum bv. En in de toekomst hoop ik nog vaker met hem samen te werken.

Voor de Leeuwarder Courant schreef ik het volgende over hem:

Sinds 1999 werkt Wytze Fopma in de grafische sector. Als zeefdrukker, in de offset-drukkerij en bij Multicopy. Daar schopte hij het tot aanstormend verkooptalent van het jaar. Toch was hij ontevreden met wat hij maakte, wetend wat mogelijk is. 'Zo ontdekte ik de wereld van de bijzondere grafische producties.'

Op de crematie van zijn pake in 2006 raakte hij aan de praat met een man die vroeger van alles met hem had beleefd. 'Hij had bij mijn opa ondergedoken gezeten, was verraden, opgepakt en gevlucht... Hij had zijn verhaal al een paar keer opgeschreven en ik wilde dat verhaal vorm geven.'

Zonder kennis van boekbinden begon hij een zoektocht. Hij zag op internet een set messing letters te koop staan, belde de aanbieder in Doetinchem en eenmaal daar, kocht hij er ook een pers bij. 'Toen kon ik een boekband bedrukken, maar ik wist nog niet hoe.'

De Doetinchemer bracht hem in contact met een vriend in Dodewaard, die in 1998 het roer om had gegooid en van het ene op het andere moment een boekbinderij had overgenomen. 'Die was net zo begonnen als ik.' Via deze contacten en stages wist Fopma machines en kennis te verwerven. Wat soms lastig genoeg is, want de klassieke boekbinder verdwijnt.

In 2009 verbouwde hij zijn huis in Wier, creëerde plek voor de apparaten waarop hij zijn eerste boekcassettes en bijzondere uitgaven maakte. In 2014 waagde hij de sprong in het diepe. Hij nam ontslag. 'De eerste paar maanden heb ik met veel mensen gesproken, maar ik had geen omzet.' Kennelijk had hij toch goede dingen gezegd, want na die eerste weken begon het te lopen en sindsdien 'heb ik het alleen maar druk gehad'.

Vormgevers en een enkele uitgever, verzamelaars en kunstenaars weten FopmaWier te vinden. Ze stellen hem soms voor moeilijke opgaven. Zo wilde fotografe Ellen Korth een serie handgebonden katernen in een cassette, waarbij de pagina's van elk katern steeds kleiner worden. Een grote en een iets kleinere pagina liggen tegenover elkaar, terwijl de foto's wel exact overlopen. 'Ik heb 's nachts uitgedacht hoe ik dat moest doen.'

Ook het jubileumboek van pepermuntfabrikant Fortuin Dockum – voorzien van boekband met diepliggende afdrukjes van het Wilhelmina-'kopje' - vroeg precisie en deskundigheid. Maar het meest bijzondere boek is dat met een groot omslag van drie lagen pulp. 'Mei de pers kreeg ik het vocht er wel uit, maar voor de laatste tien procent hebben we het afgebakken in de oven.' Dit boek bedacht hij met bakker Joop van der Veen uit Franeker die onlangs plotseling overleed. Al blijft het op de plank liggen, het is daarom dat Fopma deze eenmalige vingeroefening koestert.

Waarschuwing

Zijn schilderijen worden vaak gezien als een ode aan het Friese landschap, een ode aan Gods schepping zelfs. Maar de Leeuwarder beeldend kunstenaar Jentsje Popma wil juist waarschuwen voor toenemende schaalvergroting en de drang naar alsmaar meer 'productie'. Je ziet landschap, maar zonder natuur, zegt hij er zelf over.

De sloten zijn recht en dood, de velden vol koolzaad weliswaar vrolijk geel, maar groot en strak. Op dit moment hangen schilderijen van hem op een groepstentoonstelling in Galerie Zofier in Workum. Ook andere schilders tonen daar landschappen. Ik schreef erover in de Leeuwarder Courant.

Het werk van Popma is te koop, en hij hoopt dat er belangstelling is. De opbrengst in namelijk bedoeld voor de Stichting Nijkleaster, die ijvert voor een stiltecentrum in de buurt van Jorwert. Popma liet zijn complete atelier met alles dat erin stond en hing na aan de stichting. Zij mag zijn nalatenschap te gelde maken voor startkapitaal. Wat zou het mooi zijn voor de 95-jarige kunstenaar als hij nog mag meemaken dat het doel wordt behaald.

Hij vindt het stiltecentrum heel belangrijk, omdat hij hoopt dat mensen er een plek vinden om tot zichzelf te komen. Zodat zij zich niet genoodzaakt zien een einde aan hun leven te maken. Want dat er mensen van een dak of voor een trein menen te moeten springen, vindt hij 'vreselijk'. Hij heeft geprobeerd zijn gevoelens te verwerken in de schilderijen die hij 'De vlucht naar het licht' heeft genoemd. Een titel waaruit een troostrijke gedachte spreekt. Al wees een vriend hem erop dat mensen die voor de dood kiezen, juist geen licht meer zien.

Equal Pay

De repetities voor het iepenloftspul in Jorwert zijn in volle gang. De acteurs wagen zich dit jaar aan een bijzonder experiment: Londen '68, een theaterversie van de film Made in Dagenham. Bijzonder, omdat de hoofdrolspeelster Rita door twee actrices wordt gespeeld, evenals haar man Eddy door twee acteurs wordt vertolkt. Zo hoopt regisseur Tjerk Kooistra de dilemma's te kunnen verbeelden waar de twee mee worstelen. De andere acht acteurs spelen samen veertig rollen.

Made in Dagenham/Londen '68 gaat over de strijd van de 850 vrouwen die in de Ford-fabriek in de Londense wijk Dagenham werken. Ze komen erachter dat ze veel minder betaald krijgen dan hun 55.000 mannelijke collega's en komen in opstand. Rita wordt tegen wil en dank tot stakingsleidster gebombardeerd met alle gevolgen van dien.

Ze voert niet alleen een sociale strijd in de fabriek en met de vakbond, maar ook een persoonlijke en innerlijke strijd als vrouw en moeder. Evenals Eddy, die niet alleen haar echtgenoot, maar ook fabrieksmedewerker die zijn baan dreigt kwijt te raken.

Een stevige strijd, in een bijzondere tijd.

(Gisteren mocht ik de repetities bijwonen, in verband met een verhaal voor de Leeuwarder Courant)

Complexe collages

In haar atelier heeft Trijnie van der Wal (75) zich de afgelopen maanden uitgesloofd om op tijd haar expositie in het Fries Museum af te krijgen. Ze maakte meterslange en -hoge collages, die ze vervolgens fotografeerde, liet printen in zwartwit en weer inkleurde.

Het Fries Museum had al een van deze werken in zijn bezit: The rural view of Sara Lee. Hierin richt Van der Wal haar blik op de omgeving van haar huidige woonplaats Joure. Ook de zetel van koffiebrander Douwe Egberts, tegenwoordig onderdeel van Sara Lee.

Het viel haar op dat hondenbezitters van nu gekleed gaan in een zelfde soort kleding en dat ze op een bijzondere manier met hun dieren omgaan. Heel anders dan haar vader vroeger, die broodjager was. Zijn hond liep altijd los en was soms een paar dagen de hort op. In haar zeer complexe werken zet ze beide groepen door elkaar heen, het is aan de kijker de tegenstellingen te analyseren. Heit komt er ook in voor.

De expositie die nu in het Fries Museum te zien is, laat nieuwe aanwinsten van het museum zien, een viertal andere collage-schilderijen. Oud-conserator Rudy Hodel kwam speciaal bij de opening om een woordje te spreken. Hij plaatste Van der Wal tussen de dadaïst Kurt Switters en de hedendaagse Thomas Hirschhorn. 'Zij verbindt de 20ste- met de 21-ste-eeuwse kunst.'

Meer hierover vrijdag 22 juli in Freed, de cultuurbijlage van de Leeuwarder Courant.

Rollers en bussen

Dit is Klasien van der Werf uit Bolsward, educatief auteur, die de afgelopen jaren enigszins is overvallen door succes. Ze volgde vier jaar geleden een workshop bij (toevallig oud-Leeuwarder) Jack Liemburg in Apeldoorn, een expressionistisch schilder. Een beetje zoals Herman Brood. In de weer met spuitbussen en verfrollers.

Klasien had er lol in. En wat ze maakt, valt in de smaak bij anderen. Dat blijkt wel. Ze heeft al op verschillende plaatsen geëxposeerd, maakt veel schilderijen in opdracht en verdient leuk met haar werk. Ik portretteerde haar voor de Leeuwarder Courant en schreef een artikel over haar voor de cultuurpagina's.

De vrolijke schilderijen zijn te koop via de website van Klasien: www.paintingsby-us.nl. Omdat ze veel in opdracht schildert, heeft ze weinig tijd voor eigen werk. 'Als ik nu weer zou exposeren, moet ik eerst tijd nemen om nieuw werk te maken. Anders zouden mensen steeds hetzelfde zien', zegt ze.

Wie benieuwd is wat ze zoal in opdracht maakt, kan haar het best volgen via Facebook.

99plus

(foto Ben Vulkers)

Op www.drentwatchers.nl werd de presentatie van het boek 99+ Een geheim… of geluk? aangekondigd. Presentator Annette Timmer van PuurNoord wees me erop. Ze vroeg of ik het leuk zou vinden de fotografie van dit boek te bespreken. Dat vond ik, want de portretten van de eeuwelingen trokken mijn aandacht.

Deze bijvoorbeeld, van Hendrik Roelofs, te midden van de dwarrelende herfstbladeren. Wel passend bij de periode van het leven waarin de geïnterviewden zich bevinden.

De foto's gemaakt door Ben Vulkers vullen interviews aan die de artsen Nanno Kleefstra en Hans van Hateren voerden met tien 99-plussers. De gesprekken gingen over hun leven en vooral ook over hun gezondheid. De artsen zijn verbonden aan Langerhans en doen onafhankelijk onderzoek naar de zin en onzin van behandeling van suikerziekte, bloeddruk en cholesterol bij ouderen. De opbrengst van het boek is ook voor dit doel bestemd.

Na de uitzending van afgelopen woensdag, kon ik de informatie uit de interviews met de ouderen en het gesprek dat ik met Vulkers had, gebruiken in een spread voor de Leeuwarder Courant. Vandaag hadden we dus nog eens twee pagina's met tien portretten in de krant.

Reizen

Zoltin Peeter woont en werkt in een grote boerderij in de buurt van Hallum. Een groot houten 'kompas' in zijn voortuin wijst alle windrichtingen aan. Typerend voor een man die graag reist, en zijn reizen verwerkt in zijn tekeningen.

Een expositie met tekeningen en schetsen van Peeter is momenteel te zien in galerie Hoogenbosch in Gorredijk. Hij draagt als titel Het oog dient te reizen. Naar aanleiding daarvan bracht ik hem eind maart een bezoek voor een artikel in de Leeuwarder Courant.

Altijd mooi om een kunstenaar te bezoeken in zijn eigen biotoop. Om te zien waar de ideeën worden geboren, het denken en zwoegen plaatsvindt. Wat er aan de muur in de woonkamer hangt ook. Het is soms verbazingwekkend dat de meest strakke werken in wanorde worden geboren.

Mijn bureau kan er bij tijden bijna net zo uitzien als de tafel hierboven. Vol aantekeningen, kaartjes, boeken, pennen en cd's. Maar bij mij is dat omdat mijn werkkamer en mijn tafel niet zo groot zijn… Evengoed rolt er uit die chaos wel iets moois.

Ontroer(en)d

Dat een onbestemd voorwerp zo kan ontroeren… Dat verbaasde me bij Open Stal in 2015 bij het zien van het werk van Auk Russchen. Niet dit werk, maar andere voorwerpen en kunststukjes van geitenhuid. Gehaakt soms, bewerkt met naalden en een brander. Genaaid tot kleinoden die je wilde aanraken. Koesteren, aaien.

Ze intrigeerde me, deze dappere zwartharige uit Haule. Waarom koos ze voor dit materiaal? Wat waren haar drijfveren? En was ze nu zo uitbundig van zichzelf, of gingen er achter haar iets te uitgelaten gedrag zenuwen en twijfels schuil?

Ik besloot haar te vragen voor een interview. Ergens in oktober vorig jaar. Ze aarzelde, maar besloot toch 'ja' te zeggen. Zij het dat onze afspraak maanden vooruit - eind februari - gepland werd. Omdat er dan een logische aanleiding was om over haar te schrijven, want ze doet mee aan de Kunst-aan-Huisroute, de atelierroute Lauwersland.

Het werd een bijzonder gesprek, heel persoonlijk. Evenals de mailwisseling die na afloop volgde. Lang niet alles was geschikt voor dit blog, noch voor de krant. Maar in de Leeuwarder Courant valt haar geschiedenis te lezen. Lees over haar drijfveren en inspiratie, en bekijk de foto's van haar laatste werken. Opnieuw ontroerend. Omdat iets dat uit het hart komt, altijd raakt.

Indigo

Dit weekeinde opent het Fries Museum een expositie over het werk van Claudy Jongstra uit Spannum. Ze verwierf bekendheid met bijzondere wandtapijten, maar maakt inmiddels ook ander ruimtelijk werk. Zoals dit Metaphoric Indigo, dat ze speciaal voor deze expositie maakte.

Indigo is niet alleen een bijzondere kleur, maar ook aan de natuurlijke verfstof valt moeilijk te komen. Biologisch-dynamisch akkerbouwbedrijf Gerbranda State in Pietersbierum heeft voor Jongstra speciaal planten verbouwd, waaruit ze haar eigen indigo kon winnen. Dat is te zien in het Fries Museum, en ze vertelt erover in mijn verhaal, dat vandaag in de cultuurbijlage Freed van de Leeuwarder Courant staat.

Bij dat verhaal deze foto, waarin vooral de schaal van het werk opvalt. Het verhuist hierna naar Medisch Centrum Leeuwarden. 'Dit soort samenwerkingen is heel bijzonder', benadrukte Jongstra. Voorop de bijlage een ander portret van haar 'in' dit werk.

Scènes

(foto Judith Minks)

Vanavond heb ik in PuurNoord van Podium TV het werk besproken van Judith Minks, Rinkje Miedema en Hans Meesters, die gezamenlijk exposeren in de lobby van WTC Expo in Leeuwarden. Eerder al schreef ik voor de Leeuwarder Courant het volgende artikel over Judith:

Judith Minks: controle tot in detail

Ze nam er even de tijd voor, maar eenmaal op stoom wist Judith Minks uit Harlingen cum laude af te studeren aan de Fotoacademie.

De foto's van Judith zijn scènes. Beelden uit het dagelijks leven, maar je ziet als kijker dat het geen spontane kiekjes zijn. Daarvoor zijn ze te gestileerd.

Het heeft even geduurd voordat Minks haar draai had gevonden. De eerste twee jaar van haar studie aan de Fotoacademie in Groningen verliepen voorspoedig. Daarna haakten er klasgenoten af, waardoor ze voor de keus stond: haar opleiding vervolgen in Amsterdam of een half jaar wachten tot anderen zich bij haar aansloten. Ze koos het laatste: 'Ik houd wel van het kleinschalige, en had geen zin om in Amsterdam opnieuw te moeten wennen.'

Eenmaal aan de slag verliep het derde jaar wat stroever. 'Aan het eind van het jaar luidde de conclusie dat ik technisch wel mooie foto's maakte, maar dat ze eigenheid misten.' Ze besloot een stapje terug te doen en een mentoraat in te lassen. Onder begeleiding van Robert van der Molen zocht ze naar 'waar ik echt door geraakt word'.

Ze kwam in aanraking met het werk van Gregory Crewdson, een Amerikaan die foto's maakt die zich afspelen in Amerikaanse dorpen. Het lijken filmstills, en het werk dat hij ervoor verzet grenst aan het filmvak. Hij heeft niet alleen grote lichtinstallaties nodig, maar ook een crew en 'acteurs'. Minks: 'Wat me heel erg aanspreekt is dat het scènes zijn die uit het dagelijks leven lijken gegrepen. Je kunt wel zien dat ze geënsceneerd zijn, maar hebben niet dat gestileerde dat bijvoorbeeld Erwin Olaf heeft.'

Toen Minks wist dat ze dit pad wilde bewandelen, kwamen de ideeën vanzelf. 'Ik ben op zoek gegaan naar een ruimte waar ik scènes kon bouwen.' Ze maakte de serie Momenten, waarbij ze put uit haar eigen jeugd en volwassen leven. Dat leidt tot beelden van een baby met hond, een peinzende vrouw op de rand van een bed, een paardenmeisje dat een zadel poetst.

Minks: 'Onze boxer was vroeger mijn grote vriend en mijn liefste speelgoed. Ik sliep bij hem in zijn mand.' Ze herschiep de huiskamer van toen, met het behang uit die tijd, een plant in een hoek en een plattegrond aan de wand. 'Ik heb alles nagebouwd, want ik wil alles van A tot Z onder controle houden. Dat geeft me de veiligheid om alles precies zo te maken als ik wil.'

Die eigen inbreng loodste haar door het derde jaar. 'Met vlag en wimpel.' Aan het begin van het vierde een laatste jaar wist ze dat ze voor haar eindexamen een serie wilde schieten over een hotelkamer. 'Daarvoor zou ik één decor bouwen, dat leek me te doen.' Toch was het nog filnk aanpoten, bekent ze.

De zomervakantie besteedde ze aan het schrijven van scripts. 'Ik beschrijf helemaal hoe de foto eruit komt te zien. Wc-bril omhoog of niet? Hoe ver staat de deur open? Welk licht brandt en welke attributen liggen in de kamer?'

Na de zomervakantie begon ze met bouwen. Allerlei bedrijven verleenden belangeloos hun medewerking. Van WTC Expo Westcord in Leeuwarden kreeg ze typische hotelattributen als een kluis, zeepjes, stoelen en een tafel, van Bakker Postma bad, toilet en kraan, van Walinga een bed met beddengoed. 'Mijn modellen haal ik uit mijn eigen omgeving. Of ik vraag kennissen of ze iemand kennen die aan mijn wensen voldoet. Er gaat veel tijd in zitten om zo alles bij elkaar te scharrelen.'

De eerste scène kostte haar anderhalve maand. 'Elke scène heeft zijn eigen sfeer en licht.' Vaak kon ze alleen in het weekeinde fotograferen, omdat haar modellen andere verplichtingen hadden. 'De laatste foto heb ik in drie weken kunnen maken, het ging dus op het laatst iets sneller…'

Voor ideeën put ze uit eigen ervaring en fantasie. Zo werkte ze een tijd in de optiek, en weet ze dat vertegenwoordigers van brillenmerken soms opticiens uitnodigen om hun aanbod te bekijken op een hotelkamer. 'En in mijn studententijd werkte ik in een hotel op Vlieland. Als ik moest helpen met kamers schoonmaken, kwam ik dingen tegen waar ik dan bij dacht: Wat zou hier gebeurd zijn?'

Haar inspanningen hebben succes gehad. De examencommissie met leden van buitenaf (Pim Milo, Annelies van der Goot, Peter Tahl) was vol lof en liet haar cum laude afstuderen. 'Ik probeer nu bij Westcord Hotels binnen te komen. Binnenkort heb ik een gesprek bij het Seeduyn Hotel op Vlieland.'

(de expositie M - M - M is tot 16 mei te bekijken in WTC Expo Westcord Leeuwarden)

Appeltaart

Eens in de twee maanden mag ik een 'binnenkijkreportage' maken voor de bijlage Wonen en Co van de Leeuwarder Courant. Soms kan ik daar makkelijk kandidaten voor vinden, andere keren moet ik wat meer moeite doen. Al jaren stond een huis bij de Tijnje op het lijstje van mogelijkheden, al kende ik de bewoners niet.

Het huis is een ontwerp van MA2 architecten in Mantgum, een strak vormgegeven rechthoek, waarbij het huis lijkt verlengd met een door brede balken beschermd terras en carport. Op basis van het adres kon ik de bewoners vinden en hen benaderen. Nadat er enige schroom was overwonnen, mocht ik langskomen voor een interview en fotosessie.

Ik trof het met het weer van die dag. Een al wat laagstaande zon, wat mooi licht opleverde. En enthousiaste mensen die me hun hele huis lieten zien en fotograferen. Het resulteerde in een mooi verslag, dat afgelopen zaterdag te lezen viel in de Leeuwarder Courant. Hierbij mijn favoriete foto: Anna met drie van haar vier kinderen en hun net gebakken appeltaart.

Hommels

Noordse balken en draailieren, langeleiks en hommels. Ik had er wel eens van gehoord, maar ze nog nooit bewust gezien. Tot afgelopen week. Evert Kluter uit Bontebok maakte in de afgelopen decennia tientallen noordse balken. Hij stelt ze wel ten toon in zijn atelier Karriefarriemeulen in Heerenveen. Maar hij wilde ook graag dat ze na zijn dood een mooie plek zouden krijgen.

Dat is gelukt. Het Valdresmuseum in het Noorse Fagernes wil ze graag overnemen. Binnenkort verhuizen zo'n dertig handgemaakte instrumenten naar het noorden. Maar eerst zijn ze nog tot eind maart te zien op een expositie in Heerenveen. Ik schreef er een fleurig stukje over voor de Leeuwarder Courant, dat begin volgende week te lezen zal zijn.

Ik sprak Kluter aan de telefoon. Een vrolijk en lang gesprek met veel anekdotes en zijwegen. Nieuwsgierig geworden naar de instrumenten besloot ik zelf de foto te maken. Kluter demonstreerde er meteen een danspoppetje bij dat hij ook zelf maakte.

Tuinkabouter

Zo! Door omstandigheden ben ik een tijdje niet actief geweest op dit blog. Maar ik zal de draad weer oppakken. Vooral nu ik een mooi portret heb om te tonen.

Bovenstaande 'kabouter' is kunstschilder Anne Feddema uit Leeuwarden. Komende zondag opent zijn tentoonstelling Eden en daarbuiten in Melklokaal, een galerie in Heerenveen. Feddema heeft de afgelopen jaar zijn koers verlegd en schildert tegenwoordig vooral scènes uit zijn tuin. Enfin, in de bijlage Freed van de Leeuwarder Courant kun je daar op 12 februari meer over lezen.

Overigens vertelt hij hier zelf meer over, morgen in het programma Op en út van Omrop Fryslân.

Omdat ik niet alleen zijn werk wilde laten zien maar ook de schilder in de omgeving waardoor hij wordt geïnspireerd, bezocht ik hem thuis in zijn atelier. Hier vandaan kijkt hij in de tuin, met een fikse berk. Hij had zelf bedacht dat hij leuk zou zijn om gekleed in primaire kleuren op de foto te gaan: als contrast met de gedempte tinten van de wintertuin. Dit is het resultaat.

We worden er allebei blij van. Net als ik blij word van zijn werk. Komende vrijdag zal ik het artikel op dit blog delen, voor ieder ter eigener beoordeling.

Beautiful imperfection

(foto Baukje Venema)

In de Leeuwarder Courant van vandaag besteed ik ruim aandacht aan Beautiful Imperfection van Baukje Venema. Ik ken Baukje natuurlijk vanwege Wonen aan de Oudebildtdijk, maar wat ik niet wist toen ik haar leerde kennen is dat ze een autistische dochter heeft, Tinke.

Van deze dochter (ze heeft er nog een) maakt ze zo nu en dan foto's. Gewoon in het dagelijks leven. Tinke vindt het leuk, ze hoeft er niet voor te poseren. Baukje gaat er daarna mee aan de slag.

Ze probeert grip te krijgen op het fenomeen autisme. Hoe ziet Tinke de wereld? Hoe combineert ze al die gegevens die via beeld, geluid en gevoel tot haar komen? Fragmentarisch, zo stelt ze zich dat voor. En dus bewerkt ze de foto's om zo'n manier dat ze dit als het ware verbeeldt.

De ene keer knipt ze één foto in stukjes, die ze daarna weer in elkaar zet. De andere keer combineert ze een foto met losse stukjes van een andere met elkaar, zodat er een incompleet en enigszins verward beeld ontstaat. En soms stelt ze een heel beeld samen uit meer foto's, zoals in Driehoofdig, waarbij Tinke lijkt op een driekoppig wezen. Zo ingewikkeld kan de wereld voor haar zijn.

'Het is mijn persoonlijke kijk op haar leven', benadrukt Baukje. Het is voor haar dan ook spannend hiermee naar buiten te komen. Ze werkt al een paar jaar aan de serie, maar dit jaar vond ze de tijd rijp om de beelden ook aan anderen dan de eigen familie te tonen. Ze stuurde enkele in voor het Copenhagen Photo Festival, kreeg ruim aandacht op de website van New Dawn en veroverde pagina's in de nieuwste NEW van Gup Magazine.

Mijn favoriet is de bovenstaande, Grasmaaier. 

Terug van Photoville

Het zit er al weer op, mijn reis naar New York en fotofestival Photoville. Door de regenachtige weersomstandigheden werd de opening van donderdag 10 naar vrijdag 11 september verplaatst. Met als gevolg dat we vanaf het 'dorp' tijdens de feestelijkheden een prachtig zicht hadden op Manhattan waar de aanslag op de Twin Towers werd herdacht.

De expositie duurde twee weekeinden, en in totaal kwamen er meer dan 76.000 bezoekers op af. Velen daarvan wandelden door onze container, zagen Face The Dutch en maakten zo kennis met ons werk. Ik heb met allerlei mensen gesproken, mijn bijzondere visitekaartjes uitgedeeld en contacten gelegd.

In allerlei internationale media was aandacht voor Photoville, zoals The Sydney Morning Herald, 99YS.com, Fotoexpositie.nl, The Guardian en Time Out. Thuisblijver Jenny Boot was tijdens het festival in Friesland te horen op Omrop Fryslân. Maar wat het oplevert… Dat zien we later. Vandaag in elk geval een artikel in de Leeuwarder Courant.

Ook op Podium TV besteden we er aandacht aan. In de uitzending (30 sept) van puurnoord onder leiding van Annette Timmer praat ik over mijn belevenissen daar. Daarna ga ik verzamelen wat er zoal nog meer over ons verschenen is en me voorbereiden op het International Photo Festival Leiden, waar Face The Dutch onderdeel van uit maakt.

Fotoschilder

Frits Drent uit Goutum is een schilder met het hart op de goede plaats. Hij en zijn vrouw Alie vangen als pleegouders al jaren kinderen op en ze geven creatieve cursussen op het azc in Burgum. Deze kinderen zijn allemaal onschuldig slachtoffer van leed. Een kind dat een ouder verliest, een baby die maar twaalf maanden oud mag worden... Dat grijpt Frits soms aan en dan wil hij zo'n kind schilderen.

Dat doet hij altijd aan de hand van een foto. Want, zegt hij, dat kind moet 'kloppen'. Anders is het dat kind niet meer. De omgeving verandert hij vaak drastisch. Hij laat er van alles uit weg, of voegt iets toe dat hij symbolisch vindt voor de situatie waarin zijn onderwerp zich bevindt.

Zo schilderde hij een meisje uit het azc dat bij hem zat te tekenen, met braamstruiken voor zich. Niet heel nadrukkelijk, maar net zo dat het iets ongemakkelijks had. De stekels stonden symbool voor de omgeving die haar vijandig gezind is, in het verleden maar ook nu. 'Kinderen uit het asielzoekerscentrum worden wel uitgescholden als ze van en naar school lopen', wist hij. Ik schreef erover in de Leeuwarder Courant.

De werkstukken die de kinderen met hem maken, verkocht hij afgelopen weekeinde op het UITfestival in Leeuwarden. De opbrengsten waren bestemd voor nieuw materiaal, zoals verf en papier. Ik kocht dit vrolijke werkje van Sofia, en beloofde hem (en haar) dat ik een foto zou sturen van de plek die het heeft gekregen.

Ik ben er heel blij mee.

Schilderende beeldhouwer

Vanmiddag kreeg ik telefoon van onze receptioniste. Er stond een vrouw aan de balie die een foto wilde bestellen, die in de krant van 13 juli had gestaan. Een foto die ik had gemaakt.

Natuurlijk kon ik niet een, twee, drie reproduceren welk stuk van mij op 13 juli was gepubliceerd. Om de conversatie niet nodeloos ingewikkeld te maken vroeg ik de betreffende vrouw aan de lijn. Het was Karianne Krabbendam.

Krabbendam is beeldhouwer. Ze maakt haast monumentaal werk, vooral vrouwfiguren. Deels omdat haar grote werken haar atelier te veel begonnen te vullen, en deels omdat ze lichamelijk last kreeg van het zware werk was ze begonnen met schilderen. Kunstcriticus Huub Mous zag dit kleurrijke werk en tipte galeriehouder Age Hartsuiker uit Jubbega.

Die greep deze kans met beide handen aan en organiseerde een expositie, die nog tot en met zondag te zien is in Kunsthuis LOOF. Uiteraard stelde hij de Leeuwarder Courant op de hoogte van dit evenement, en ik zag daar wel een verhaal in. Dat op 13 juli de krant haalde.

Bij het verhaal had ik ook een portret van Krabbendam gemaakt. Ze liet me meteen na publicatie al weten dat ze dit geslaagd vond. En nu wilde ze het dus ook bestellen. Dat heb ik net voor haar in orde gemaakt. Dan is zo'n Oypo-website wel handig.

Stil

De straatverlichting in Aldegea (Sm) was uit, toen Elske Adema haar gedicht over de nacht voorlas. Zaterdagavond vierde het dorp aan de Alde Feanen het donker, tijdens Earth Hour. Het moment waarop wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor de schoonheid van de nacht en voor het feit dat fossiele brandstoffen eindig zijn.

In de Leeuwarder Courant deed ik verslag van deze avond, waarop ook de winnaar van de ezelsbruggetjeswedstrijd van Feel the Night en de LC bekend werd gemaakt. Om de stand van de planeten te onthouden had Trijntje de Groot de volgende zin ingestuurd: Myn Famke Is Mei Jo Soan Utnaaid Nei Peazens. Met haar inzending won zij een mini-zonnestelsel, dat werd uitgereikt door Nynke Rixt Jukema van Feel the Night.

Aldegea vierde niet alleen de nacht met het doven van de straatverlichting, maar ook met een serie gedichten langs het Aldegeaster Dichterspaad dat dezelfde avond werd geopend. Elske had meegedaan aan de scholierenwedstrijd en gewonnen met haar gedicht, dat nu een plekje op de route heeft gekregen.

Niet slapen

De sterren fonkelen in de nacht
Je ligt in bed
Je kijkt naar de klok
Het is 3 uur 's nachts
Je hoort van alles ritselen
Takken zwiepen tegen je raam
Je hoort de hond blaffen

Je drukt het lichtknopje aan
En in één keer
is het stil.