Dit artikel van mij verscheen op 27 november in de Leeuwarder Courant. Ik maakte er bovenstaande foto van Christiaan bij.
Schilder Christiaan Kuitwaard
op vele fronten actief
Christiaan Kuitwaard werkt zeer
gedisciplineerd en
op verschillende
fronten. Maandag
komt zijn 500ste
White Box Painting online, en
hij exposeert
momenteel op
Ameland en
in Heerenveen.
Schilder en tekenaar Christiaan Kuitwaard uit
Oldeberkoop heeft tekendwang en combineert die
met een ijzeren discipline. Naast
zijn hoofdwerk (olieverfschilderijen met landschappelijke structuren van strand, water, vogelvluchten of bosgrond) houdt hij enorm
van schetsen en tekenen, en raakt
daarbij nooit uitgekeken op bijvoorbeeld zijn eigen tuin of het
strand van Vlieland. In Galerie Getekend in Heerenveen exposeert
hij momenteel een overzicht van
verschillende type tekeningen.
Schetsboekjes tonen potloodtekeningen in klare lijnen van golven
op het strand. Of de bloem uit de
magnoliastruik, van het punt van
openbreken tot het afsterven, in
één lange leporello (uitvouwbaar
boekje). Deze maakte hij met fineliner. ,,Sommige lijnen heb ik iets
dikker aangezet, zodat ik de suggestie wek dat deze bloem dichterbij is.
Anders heb je zoveel lijnen door elkaar’’, wijst hij op een tweede leporello met de levenscyclus van een
amaryllis.
De rastertekeningen op de expositie zijn iets ouder. Hierbij heeft
Kuitwaard zijn papier opgedeeld in
vakjes en deze ingevuld met rondjes, kruisjes, stipjes of streepjes, zodanig dat de impressie van een
landschap ontstaat. De titel bomen
versterkt dat idee. ,,In deze van 100
bij 100 heb ik dus 10.000 handelingen verricht’’, rekende hij uit. En
dan telt hij niet mee dat hij sommige hokjes weer leeg gumde of aanvulde met een tweede vormpje of
schaduw, om een mooier beeld te
krijgen.
Soms gebruikt hij een raster van
puntjes of dunne lijnen over een
‘gewoon’ landschap. Zo wekt hij de
suggestie dat de bezoeker van binnen naar buiten kijkt. ,,Ik vind het
fijn om duidelijk te maken dat het
niet de realiteit is.’’
Naast lineaire tekeningen toont
hij bovendien tonale tekeningen,
met zachte overgangen tussen de
grijstinten. ,,Voor mij zijn die twee
disciplines gescheiden, al probeer
ik ze tegenwoordig ook met elkaar
te combineren’’, zo valt te zien in de
expositie.
De expositie in Galerie
Getekend is niet de enige voor
Kuitwaard. Tot 1 december exposeert hij met fotograaf Johannes
Bosgra uit Burgum tijdens Kunstmaand Ameland in Maritiem Centrum Abraham Fock. De twee kennen elkaar van het project Verhalen in het Landschap, waarin Kuitwaard Bosgra begeleidde. Ze
hebben een klik. Ze delen de zorg
voor de teloorgang van de natuur
en houden van dezelfde muziek.
In hun project Schakels bewerkt
Kuitwaard foto’s van bomen en
bos, die Bosgra heeft gemaakt. ,,Hij
stuurt me er een aantal toe. Daar
selecteer ik uit. Soms vraag ik hem
of hij ze nog wat wil bewerken:
lichter of donkerder maken bijvoorbeeld.’’ Bosgra print de foto’s
op glanzend fotopapier. Kuitwaard: ,,Dat levert een mooi contrast op met de bewerking. En olieverf hecht erg goed op dat papier.’’ Hij toont daarbij geen respect voor
de foto’s, bekent Kuitwaard. ,,Ik
durf er alles mee te doen: schuren,
krassen en beschilderen.’’
De werken die nu te zien zijn,
hebben ze voorlopig Etudes genoemd. Het zijn voorstudies van
wat uiteindelijk werken van 1 bij 1
meter moeten worden. Het tweetal
wil componisten uitnodigen er
muziek bij te maken. ,,Jacob ter
Veldhuis bijvoorbeeld. Of Kate
Moore, Nils Frahm... En het liefst
Philip Glass, maar die is misschien
wat te hoog gegrepen.’’
En dan zijn daar al sinds 2010 zijn
White Box Paintings. Maandag publiceert hij online zijn vijfhonderdste stilleven uit deze serie. ,,Ik werk
altijd vooruit.’’ Die van maandag is
dus al zo’n anderhalve maand
klaar. ,,Het paneel moet een tijdje
de droogkast in en daarna scan ik
’m.’’
Tientallen, zo niet honderden
voorwerpen heeft hij al wit geschilderd. En eenmaal wit gepositioneerd in dezelfde halfopen witte
kist, zodat hij zich vooral kan toeleggen op de schaduwen van het
voorwerp. Een glas of kopje, een
stukje papier, takken of schedels,
een fles schoonmaakmiddel of een
dood vogeltje...
Elke week maakt hij zo’n schilderij, altijd op hetzelfde formaat paneel. ,,In olieverf, nat in nat.’’ Twee
boeken verschenen er inmiddels
met de eerste delen van deze collectie. Museum More in Gorssel besteedde er twee jaar geleden uitgebreid aandacht aan. ,,Ook hier
maak ik tekenstudies voor’’, zegt
hij tussen neus en lippen door.
Alsof dit allemaal nog niet genoeg is, begon hij onlangs met Jan
Kleefstra aan Boswerk. Nadat ze samen een jaar lang elke vrijdagmiddag ergens in het veld samenkwamen om een aquarel (Kuitwaard)
en notities (Kleefstra) te maken, resulterend in het boek Veldwerk,
richten ze hun blik nu op de Friese
bossen. Opnieuw gaan ze een jaar
lang elke vrijdag op stap. Er is één
verschil met vorige keer. Kuitwaard lacht: ,,Maar nu ’s ochtends.’’