14 juni 2011

Reisplannen



















foto Jeffrey Silverthorne

'Life's what happens to you while you were busy making other plans', volgens John Lennon. Deze woorden schoten me meteen te binnen bij de titel 'Travel plans' en de foto's van Jeffrey Silverthorne, te zien in Noorderlicht Gallery in Groningen. Silverthorne maakte in de jaren zestig foto's in een mortuarium, zoals die hierboven. 'The woman who died in her sleep', heet deze. En behalve haar zie je er gestorven kinderen, baby's soms nog, die na een autopsie met grote steken zijn dichtgenaaid.

Luguber? Misschien. In elk geval realistisch. Waarom Silverthorne deze foto's heeft gemaakt, vroegen we hem de dag na de opening van de expositie. Wij - deelnemers aan de Noorderlicht Masterclass - hadden de maker een paar uur voor onszelf. 'In de jaren zestig maakte de oorlog in Vietnam veel indruk op me. Het leven van jonge mensen leek geen enkele waarde te hebben, soldaten stierven bij bosjes. Dat was een vorm van sociale pornografie.'

Maar, gaf Silverthorne toe, hij maakte de foto's ook omdat hij nieuwsgierig was. 'En omdat het kon.' Iemand bood hem de gelegenheid en die greep hij aan. Net als dat hij transseksuelen en circusartiesten fotografeerde. 'Iedereen leek toen naar de zelfkant van de samenleving te kijken.'

De expositie biedt overigens meer dan dergelijke directe confrontaties. Als een soort rode draad hanteert hij het verhaal van 'Mister Lotus' die op reis gaat. Een 'coming of age' reis van een jongen die volwassen wordt. Met poppetjes beeldt hij het reizende mannetje uit. Een beetje kinderlijk, maar met een serieuze ondertoon.

Een foto van een paard met doorgesneden hals in een plas bloed confronteert. 'De dood is niet ongebruikelijk', aldus Silverthorne feitelijk. 'Het paard staat symbool voor opoffering. Er moet iets sterven zodat iets anders geboren kan worden.'

Stierengevechten hebben Silverthornes interesse vanwege dezelfde symboliek van bloed, offer en dood. Hij maakte in Spanje een portret van een liggende naakte vrouw die een sigaret rookt. 'Het roken symboliseert de dood en het draadje van haar tampon dat je nog net kan zien, verwijst naar de levenscyclus.'

Na zijn reportagefotografie experimenteerde Silverthorne veel - in de studio - met (bijbelse) symboliek en mythologie. De peer duikt bijvoorbeeld verschillende keren op als symbool van offer, vruchtbaarheid of het lichaam.

'Ik zie niet veel liefde', merkte iemand op. 'Het leven is ook hard. Er is wel tederheid, maar het leven is niet teder. Alleen individuën zijn dat', vond Silverthorne. Die tederheid spreekt uit zijn portretten van kinderen. Die kijken nog relatief onbevangen de wereld in. Zijn boek eindigt met een jongen die je ziet liggen op een bank. 'De jongen kijkt het beeld uit, straalt een zekere sereniteit uit. Zijn speelgoed verwijst naar zijn jeugd, die mogelijk snel voorbij is.'

Veertig jaar omvat zijn oeuvre en deze expositie. Silverthorne zei 'verbaasd' te zijn met de Nederlandse aandacht voor zijn werk. Maar aan de andere kant moest hij bij het zien van (slechts) twee volle zalen constateren: 'is dit het nou'.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten