1 december 2010

Cultuurschok













(foto Elske Riemersma)

'Fotografe Elske Riemersma laat u Chili zien' stond op de toegangskaartjes bij haar fotolezing in de Beleefbibliotheek gisteravond. Maar dat beloofde te veel. Wat het publiek vooral zag, is dat Riemersma onder de indruk was geraakt van het Zuid-Amerikaanse land.

Ze begon met een aantal straatbeelden van Santiago, met gekleurde laagbouw. 'Typisch Chileens', vond ze. Maar de man die voor me zat en die in Mexico en Guatemala was geweest, constateerde net als ik dat heel Midden- en Zuid-Amerika deze fleurige huizen kent.

'Santiago is een miljoenenstad', vertelde ze. 'Maar daar heb ik geen foto's van. Tim wel.' Haar zoon, die na de pauze een korte presentatie hield over zijn uitwisseling met de Rotary. Hij verbleef tien maanden in Chili, en in die periode bezochten Riemersma en haar man hem.

Riemersma wilde in haar lezing te veel laten zien, zonder zich goed in de materie te hebben verdiept. Ze toonde een paar muurschilderingen (niet in detail), waarin de geschiedenis van het land was verbeeld. Ze vertelde dat dichter Pablo Neruda kort met een Nederlandse vrouw was samen geweest en dat ze een gehandicapte dochter hadden gekregen 'waar hij niets van wilde weten'. 'Daar heeft Pauline Slot een boek over geschreven.'

Ook bleef ze even stilstaan bij de geschiedenis van de Mapuche, de oorspronkelijke bewoners van Chili. In Ruca Rayen - vlakbij Pucon - bezocht ze Margot, die haar vertelde dat een dam in de rivier heel erg zou zijn voor de indianen. Maar Riemersma kon niet precies uitleggen waarom. 'De rivier is heel belangrijk voor ze, en ik wil terug om dit verder uit te zoeken.' Even googelen had haar geleerd dat door de dam gebieden onder water komen te staan, waar de Mapuche nu van leven.

Eigenlijk gaf Riemersma verschillende voorzetjes voor lezingen die ze had kùnnen houden. Bijvoorbeeld over muurschilderingen, de kunstenaars die ze maken en de onderwerpen die ze verbeelden. Of over dichter Neruda, of over de Mapuche.

Haar foto's konden bovendien dit gemis aan verdieping niet compenseren. De meeste waren van een te grote afstand genomen. Daarom moest ze aanwijzen dat er een mevrouw op haar kop in een colakarretje hing. Het publiek moest raden dat de mannen die voorover gebogen over tafeltjes zaten aan het schaken waren. Tussen hen in viel nog net een hakende vrouw te zien, al zat zij half afgewend.

Twee beelden van een tangowedstrijd op een plein in de avond waren bewogen en van een veel te grote afstand genomen. En de natuur rond Ruca Rayen is weliswaar mooi, maar beelden ervan vertellen niet het verhaal dat de cultuur van de Mapuche - na de onderdrukking door de Spanjaarden - opnieuw bedreigd wordt.

Riemersma wil haar foto's van Chili in een boek uitgeven. Een ambitieus plan waar nog wel het nodige onderzoek voor nodig is. En een tweede reis naar Zuid-Amerika.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten